Tag Archives: Beyin

Tahmini okuma süresi: 2 dakika Erken çocukluk döneminde yaşanan stres, ergenlik zamanlarında belirli beyin bölgelerinin daha hızlı olgunlaşmasına yol açıyor. Öte yandan, çocukluk döneminin daha sonraki evrelerinde deneyimlenen stres ise, ergen beyninde daha yavaş bir olgunlaşmaya yol açıyor. 1998 yılında, 1 yaşındaki 129 bebek ve onların ebeveynlerinden oluşan bir grup ilk kez teste tabi tutuldu. 20 yıllık bir sürenin ardından araştırmacılar, çocukların oyun davranışlarını, ebeveynleri, arkadaşları ve sınıf arkadaşları ile olan etkileşimlerini inceledi. Çocuklar ayrıca MR taramasına da tabi tutuldu. Bu zengin veriler araştırma ekibinin; hayatın çeşitli evrelerindeki stresin, bu çocukların ergenlik dönemi sırasındaki beyinlerini […]

Tahmini okuma süresi: 2 dakika Alzheimer hastalığı, ileri yaştaki demans (bunama) vakalarında en sık karşılaşılan neden. Bellek yitiminin yanı sıra, hastaların öğrenme, mantıklı düşünme, iletişim kurma ve hatta gündelik yaşam etkinliklerinin üstesinden gelme becerilerinde kayıplar oluşuyor. Hastalık üzerinde çalışan Tübingen Üniversitesi araştırmacıları, beyinlerinde insanlardakinin aynısı olan amiloid proteini birikimleri oluşabilen ve unutkanlaşan fareler ile yaptıkları deneyler sonucunda önemli bulgular elde etti. Olga Garaschuk liderliğindeki ekip, birkaç yıl önce yaptıkları bir çalışmada, beyinlerinde amiloid birikimi olan farelerin sinir hücresi etkinliğinde kayda değer bir artış görüldüğünü saptamıştı. Benzer bulgular, Alzheimer hastası insanlarda da mevcuttu. Ekibin son yaptığı çalışmada ise farelerdeki bu […]

Tahmini okuma süresi: 3 dakika Travmatik tecrübelere dayalı anılarımız ve hafızamız, post-travmatik stres bozukluğu gibi bir takım mental sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Hiç de hafife alınmaması gereken bu tip rahatsızlıklar başka hormonal sorun ve eksikliklerle (veya fazlalıklarla) kombine edildiğinde bir bireyin hayatını mahvedebilir. Şu an için dünya üzerinde yaşayan her üç insandan birinin korku veya stres ile ilişkili bozukluklara maruz kalacağı tahmin ediliyor. Tüm bunlarla ilişkili olarak yeni bir çalışmada, hücre seviyesinde terapinin uzun süreli veya uzun dönem travma anılarını nasıl iyileştirebileceği gösterildi. Araştırmanın yürütüldüğü EPFL’de (Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne) profesör olan Johannes Gräff, […]

Tahmini okuma süresi: 4 dakika Hayatta kalmak için güvenmek zorundayız. En temelde ve en sade haliyle, insanlara güveniyoruz çünkü istediklerimizi elde etmemizde bize yardımcı olabilirler. Evrimsel sürecimizi göz önüne aldığımızda, işbirliği yapmanın, avcı toplayıcı atalarımızın karşılıklı olarak hayatta kalmalarını sağlamak için daha fazla kaynak toplanmasına yardımcı olduğunu söyleyebiliriz. Güven, ilkel bir davranış biçimiymiş gibi görünse de; milyonlarca yıllık geçmişe sahip bu psikolojinin modern izdüşümleri de mevcut; bugün başkalarına güvenerek daha iyi bir iş ortamı, ev arkadaşlığı ve hatta sosyal konum elde edebiliyoruz. Öte yandan başkalarına güvenmek, bazı riskleri de bünyesinde barındırır. Eğer ki yanlış insana […]

Tahmini okuma süresi: 2 dakika Loş ışıkla aydınlatılan evlerde ya da iş yerlerinde uzun süre vakit geçirmek, beynin yapısını değiştirebilir ve kişinin hatırlama ve öğrenme yetilerini bozabilir. Michigan State University’den araştırmacıların, Nil Nehri erkek çayır sıçanları (tıpkı insanlar gibi gündüz etrafta dolaşır ve geceleri uyurlar) üzerinde yürüttüğü çalışmada; dört hafta boyunca loş ışığa ve parlak ışığa maruz bırakılan sıçanların (Arvicanthis niloticus) beyinleri incelendi. Yapılan incelemelerin ardından, loş ışığa maruz bırakılan kemirgenlerin, öğrenme ve hatırlamada önemli bir beyin bölgesi olan hipokampus kapasitelerinin %30’unu kaybettiği ve daha önce eğitildikleri konumsal bir görevde de daha kötü bir performans gösterdikleri […]

Tahmini okuma süresi: 2 dakika Trafik ışıkları, neon-ışıklı reklamlar, yol işaretleri… Sürüş eğitimlerinde, önemli ve önemsiz ayrımını yapmak genellikle çok zordur. Beynin, birçok şey arasından belirli resimlerin önemini nasıl öğrendiği University of Basel’den Prof. Sonja Hofer tarafından araştırıldı. Neuron ‘da yayımlanan yeni bir çalışmada, sinir bilimcilerden oluşan araştırma ekibi; resimlerin anlamlılığını öğrenmenin beyindeki sinirsel bağlantıları büyük ölçüde değiştirdiğini ortaya koydu. Bu değişimler, çevremizde bulunan aşırı sayıdaki uyaranı sınırlandırma ve işleme noktasında beynimizin daha işlevsel olmasına yardımcı olabilir. Çevremizi nasıl algıladığımız, büyük oranda, daha önce ne gördüğümüze ve ne öğrendiğimize dayanıyor. Örneğin, uzman sürücüler farklı yol işaretlerinin […]

Tahmini okuma süresi: 3 dakika Pek çok insan, görüşün, basitçe gözler tarafından toplanan bilginin yani yalnızca gözümüzün gördüğü şeylerin bir fonksiyonu olduğunu düşünür. Ancak Psychological Science‘da yayımlanan yeni bir araştırma, görüşün, bundan biraz daha karmaşık bir şey olduğunu ortaya koydu. Colorado State University’den bilişsel psikolog Jessica Witt, yaklaşık on yıldır, görüşün, eylemin bir fonksiyonu olarak değişebildiğini, yani genel amacına karşılık aksiyonlara özgü bir görüşün ortaya çıkabildiğini gösteren pek çok araştırma yürüttü. Witt’in en bilindik araştırmalarının birisinde, bir beyzbol oyuncusunun topa iyi bir vuruş yaptığında, topu olduğundan daha büyük gördüğü algısına değinilmişti. Bir başka araştırmada ise, kişi […]

Tahmini okuma süresi: 2 dakika Bugüne kadar yapılmış en kapsamlı fonksiyonel beyin görüntüleme çalışmasında, dokuz klinik tarafından sağlanan 26.802 bireyin 46,034 beyin SPECT (tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografi) görüntüleme sonucu incelenerek erkek ve kadın beyinleri karşılaştırdı. Alzheimer’s Disease dergisinde sonuçları yayımlanan bu çalışma, cinsiyet temelli beyin farklılıklarının anlaşılabilmesinde büyük önem taşıyor. Ayrıca, erkek ve kadın beyinleri arasındaki ölçülebilir farklılıkların belirlenmesi, Alzheimer hastalığı gibi beyin rahatsızlıkları açısından cinsiyetlerin taşıdığı risklerin çözümlenebilmesini de sağlayabilir. Yapılan çalışmanın sonuçları oldukça ilgi çekici. Bulgulara göre, kadınların beyinleri, beynin birçok alanında erkeklerinkine göre ciddi bir şekilde daha aktif. Bu alanlara özellikle, […]