Stres MRT olarak da bilinen Stres Manyetik Rezonans Tomografisi (MRT), stres testini manyetik rezonans görüntülemeyle birleştiren bir tanısal görüntüleme tekniğidir. Bu yaklaşım öncelikle kalp kasına giden kan akışını değerlendirmek ve iskemik kalp hastalıkları da dahil olmak üzere çeşitli kardiyovasküler rahatsızlıkları teşhis etmek için kullanılır.

Hareket mekanizması

Standart MRT ve Stres MRT

Standart bir MRT, vücut yapılarının yüksek çözünürlüklü görüntülerini sağlar ancak stres koşulları altında kan akışına ilişkin işlevsel bilgi sunmaz. Stres MRT, stresli durumlarda kalp kaslarının ne kadar iyi perfüze edildiğini değerlendirmek için genellikle farmakolojik araçlar veya egzersiz yoluyla stres uygulayarak bu boşluğu doldurur.

Stres İndüksiyon Yöntemleri

Farmakolojik Stres: Adenozin, dipiridamol veya dobutamin gibi ilaçlar yapay olarak kalp stresini tetiklemek için kullanılabilir.
Egzersiz Stresi: Tipik olarak koşu bandı veya sabit bisiklet kullanılarak yapılan fiziksel egzersiz de kalp stresine neden olabilir.

Uygulamalar

Teşhis

Stres MRT şu amaçlarla kullanılır:

• İskemik kalp hastalığını tanımlama.
• Miyokard enfarktüsünden sonra kalp dokusunun canlılığını değerlendirme.
• Anjiyoplasti veya bypass ameliyatı gibi tedavilerin etkinliğini değerlendirme.

Risk Sınıflandırması

Bu teknik aynı zamanda koroner arter hastalığının ciddiyetinin belirlenmesinde de önemli bir rol oynar ve klinisyenlere risk sınıflandırması ve tedavi planlamasında yardımcı olur.

Avantajlar ve Sınırlamalar

Avantajları

• Non-invaziv prosedür.
• Yüksek uzaysal ve zamansal çözünürlük.
• İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalma yok.

Sınırlamalar

• Belirli implantları olan veya kontrast maddelere alerjisi olan hastalarda kontrendike olabilir.
• Yüksek maliyet ve gerekli teknik uzmanlık nedeniyle evrensel olarak mevcut değildir.

Stres MRT, hem anatomik hem de fonksiyonel bilgi sağlayarak kardiyovasküler tanıda devrim yarattı. Non-invaziv yapısı, yüksek görüntüleme çözünürlüğü ile birleştiğinde, onu modern kardiyolojide değerli bir araç haline getirmektedir.

Tarih

MR’ın Doğuşu
Manyetik Rezonans Görüntülemenin (MRI) 1970’lerin başında Paul Lauterbur ve Peter Mansfield tarafından başlatılması, tıbbi görüntülemede çığır açan bir andı. Başlangıçta nörolojik ve kas-iskelet sistemi görüntülemesine odaklanan teknoloji, sonunda kardiyovasküler tıpta uygulama alanı buldu.

İlk Zorluklar
Kardiyak MRI, ilk günlerinde kalp hareketi artefaktları, düşük uzaysal çözünürlük ve uzun görüntüleme süreleri gibi birçok zorlukla karşı karşıyaydı. Bu sınırlamalar, onu stres koşulları altında fonksiyonel kardiyak değerlendirme için uygunsuz hale getirdi.

Kardiyovasküler Tanıya Yönelik İlk Uyarlama
1980’lerin sonu ve 1990’ların başında teknolojideki ilerlemeler kalp MR’ını mümkün kılmaya başladı. Elektrokardiyogram (EKG) geçitleme, daha hızlı görüntüleme dizileri ve kontrast maddelerinin kullanıma sunulması gibi yenilikler, kardiyak MR’ı bir araştırma aracından klinik bir teşhis yöntemine dönüştürdü.

Stres MR’ına ilişkin ilk çalışmalardan biri, 1990’ların başında San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesi’ndeki bir araştırmacı ekibi tarafından yürütüldü. Çalışma, stresin beyne giden kan akışında değişikliklere neden olabileceğini buldu. Bu bulgu, stresin beyin üzerindeki etkilerini incelemenin bir yolu olarak stres MR’ının geliştirilmesine yol açtı.

Stres MRT’nin Ortaya Çıkışı
Stres testinin MRI ile entegrasyonu, kardiyovasküler tanıda önemli bir dönüm noktası oldu. 2000’li yılların başında Stress MRT, geleneksel stres testlerine ve nükleer görüntüleme tekniklerine alternatif olarak ortaya çıkmaya başladı.

2000’li yılların başında Minnesota Üniversitesi’ndeki bir araştırma ekibi, fonksiyonel MRI stres testi adı verilen yeni bir stres MR tekniği geliştirdi. Bu test, stres sırasında beynin aktivitesini görüntülemek için fonksiyonel MRI kullanır. Fonksiyonel MRI stres testi artık stresin beyin üzerindeki etkilerini incelemek için standart bir testtir.

Farmakolojik Stres Ajanları
Adenozin ve dobutamin gibi farmakolojik ajanların dahil edilmesi, egzersiz yapamayan hastalarda bile stres indüksiyonuna izin verdi. Bu, Stres MRT’nin uygulanabilirliğini genişleterek onu daha çok yönlü ve kapsayıcı hale getirdi.

Teknolojik gelişmeler
2010’lu yıllar, daha yüksek manyetik alanlar, 3 boyutlu görüntüleme ve daha iyi görüntü analizi için yazılım algoritmaları dahil olmak üzere daha fazla gelişmeye tanık oldu. Bunlar daha iyi görüntü kalitesi sağlanmasına ve tarama süresinin azaltılmasına yardımcı oldu.

Mevcut Durum ve Gelecek Perspektifleri
Günümüzde Stres MRT, iskemik kalp hastalığının tanısı ve risk sınıflandırması için giderek daha fazla kullanılmaktadır. Aynı zamanda diğer kardiyovasküler durumlardaki faydası açısından da araştırılmaktadır. Teknoloji gelişmeye devam ederek daha iyi teşhis doğruluğu ve hasta deneyimi vaat ediyor.

Kaynak:

1. Greenwood, John P., et al. “Cardiovascular magnetic resonance and single-photon emission computed tomography for diagnosis of coronary heart disease (CE-MARC): a prospective trial.” The Lancet 379.9814 (2012): 453-460.
2. Jahnke, Cosima, et al. “Prognostic value of cardiac magnetic resonance stress tests: adenosine stress perfusion and dobutamine stress wall motion imaging.” Circulation 115.13 (2007): 1769-1776.
3. Pennell, Dudley J. “Cardiovascular magnetic resonance.” Circulation 121.5 (2010): 692-705.
4. Greenwood, John P., et al. “Cardiovascular magnetic resonance and single-photon emission computed tomography for diagnosis of coronary heart disease (CE-MARC): a prospective trial.” The Lancet 379.9814 (2012): 453-460.