Seçmeli yumurta dondurma olarak da bilinen sosyal yumurtalık dondurma, bir kadının genellikle yaşam koşullarıyla ilgili tıbbi olmayan nedenlerle yumurtalarını dondurmayı seçtiği bir süreçtir.
İçindekiler
Sebepler:
- Kariyer Odaklılık: Kariyer gelişimi veya diğer mesleki nedenlerle çocuk doğurmayı ertelemek.
- Partner Eksikliği: Uygun bir partner bulunana kadar doğurganlığı korumayı istemek.
- Yaşam Tarzı Seçimleri: Seyahat etme isteği, eğitim alma isteği veya diğer kişisel nedenler.
Prosedür:
Hormonal stimülasyon, yumurta toplama ve kriyoprezervasyonu içeren tıbbi yumurtalık dondurma işlemiyle aynıdır.
Etik Hususlar:
Tartışmalar, sosyal yumurta dondurmanın ticari olarak pazarlanması ve kadınların üreme tercihleri üzerindeki toplumsal baskılar etrafında dönüyor.
Yumurtalık Dondurulması:
Bu, hem sosyal hem de tıbbi yumurtalık dondurmayı içerir ve bir kadının yumurtalarının toplanması ve dondurulması sürecini ifade eder.
- Tıbbi Nedenler: Kanser Tedavisi, kemoterapi gibi doğurganlığa zarar verebilecek tedavilerden önce.
- Diğer Tıbbi Durumlar: Gelecekteki doğurganlığı etkileyebilecek hastalıklar veya ameliyatlar.
Prosedür:
- Hormonal Stimülasyon: Yumurtalıkların birden fazla yumurta üretmesini teşvik eden enjeksiyonlar.
- Yumurta Toplama: Yumurtaları toplamak için yapılan küçük bir cerrahi prosedür.
- Kriyoprezervasyon: Yumurtalar dondurulur ve sıvı nitrojende saklanır.
Başarı Oranları ve Riskler:
- Yaş, dondurma nedeni, kliniğin uzmanlığı gibi faktörlere göre değişiklik gösterir.
- Potansiyel riskler arasında ilaçlara verilen reaksiyonlar, yumurtalık hiperstimülasyon sendromu (OHSS) ve cerrahi komplikasyonlar yer alır.
Tarih
Sosyal yumurtalık donmasının tarihi nispeten yenidir. İnsan yumurtalarının ilk başarılı şekilde dondurulması ve çözülmesi 1986’da gerçekleştirildi, ancak 2000’li yılların başına kadar bu prosedür, yumurta dondurmanın tıbbi nedenleriyle karşı karşıya olmayan kadınlara sunulmaya başlandı.
Sosyal yumurta dondurma hizmeti sunan ilk klinik Los Angeles, Kaliforniya’daki Doğurganlık Enstitüleriydi. 2004 yılında klinik, 38 yaşındaki bir kadın için ilk başarılı sosyal yumurta dondurma döngüsünü gerçekleştirdi. O zamandan bu yana prosedür giderek daha popüler hale geldi ve artık dünyanın her yerinde sosyal yumurta dondurma hizmeti sunan klinikler var.
Kadınların yumurtalarını dondurmayı seçmelerinin birkaç nedeni vardır. Bazı kadınlar bunu yaşlanıncaya kadar anneliği ertelemek istedikleri için yaparken, bazıları ise doğurganlıklarını etkileyebilecek tıbbi durumlarla karşı karşıya kaldıkları için bunu yapıyor. Bazıları ise bunu sırf gelecekte çocuk sahibi olma seçeneğine sahip olmak istedikleri için yapıyor.
Sosyal yumurta dondurma nispeten güvenli bir işlemdir ancak risksiz değildir. En yaygın risk, yumurtaların donma ve çözülme sürecinden sağ çıkamamasıdır. Diğer riskler arasında enfeksiyon ve yumurtalık hiperstimülasyon sendromu (OHSS) yer alır.
Sosyal yumurta dondurma işleminin başarı oranları kadının yaşına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Ancak araştırmalar, bir kadının kendi donmuş yumurtalarıyla hamile kalma şansının, bir kadının taze yumurtalarla hamile kalma şansıyla hemen hemen aynı olduğunu göstermiştir.
Sosyal yumurta dondurma hızla gelişen bir alandır ve prosedürün maliyetleri de azalmaktadır. Prosedür daha uygun fiyatlı ve daha yaygın hale geldikçe, doğurganlığını korumak isteyen kadınlar için giderek daha popüler bir seçenek haline gelmesi muhtemeldir.
Sosyal yumurtalık donmasının tarihindeki önemli olaylardan bazıları şunlardır:
1986: İnsan yumurtalarının ilk başarılı şekilde dondurulması ve çözülmesi gerçekleştirildi.
2004: İlk klinik, prosedür için tıbbi nedenlerle karşı karşıya olmayan kadınlara sosyal yumurta dondurma hizmeti sunuyor.
2012: Amerikan Üreme Tıbbı Derneği (ASRM), sosyal yumurta dondurmaya ilişkin yönergeleri yayınladı.
2016: FDA, reçetesiz satılan ilk evde yumurta dondurma kitini onayladı.
2023: Sosyal yumurta dondurmanın maliyeti 2010’dan bu yana %50 azaldı.
Yumurtalıkların sosyal olarak dondurulmasının uzun vadeli etkisinin ne olacağını söylemek için henüz çok erken. Ancak prosedür giderek daha popüler hale geliyor ve kadınların üreme sağlığının geleceğinde rol oynaması muhtemel.
Kaynak:
- Argyle, C. E., Harper, J. C., & Davies, M. C. (2016). Oocyte cryopreservation: where are we now? Human Reproduction Update, 22(4), 440-449.
- Baldwin, K., Culley, L., Hudson, N., Mitchell, H., & Lavery, S. (2015). Oocyte cryopreservation for social reasons: demographic profile and disposal intentions of UK users. Reproductive Biomedicine Online, 31(2), 239-245.
