Adını Alman dahiliye uzmanı Fritz Schellong‘dan (1891–1953) alan Schellong Testi, dolaşım fonksiyonlarını değerlendirmek için tasarlanmış hayati bir klinik fonksiyon değerlendirmesi olarak hizmet eder. Özellikle kontrollü koşullar altında kalp atış hızı ve kan basıncındaki değişiklikleri inceleyerek hastanın kardiyovasküler sağlığına ilişkin değerli bilgiler sağlar.
Schellong testi, ortostatik dolaşım stresine (ortostaz reaksiyonu) sempatik-adrenerjik reaksiyona dayanır.
İçindekiler
Tarihsel Bağlam
Fritz Schellong’un tıbba katkıları kardiyovasküler teşhislere kadar uzanıyordu ve Schellong Testi onun kalıcı miraslarından biri olmaya devam ediyor. Vücudun ortostatik dolaşım stresine karşı sempatik-adrenerjik tepkisini incelemek için geliştirilen test, fonksiyonel kardiyovasküler hastalıkların tanısında standart bir prosedür haline geldi.
Testin Mekaniği
Teorik Temel
Schellong Testi, ortostatik dolaşım stresine karşı sempatik-adrenerjik reaksiyonun anlaşılmasına dayanmaktadır. Temel olarak vücudun dinlenme durumundan aktif duruma geçtiğinde nasıl tepki verdiğini ölçer.
Schellong Testi Türleri
Schellong I: Sabit Yük
Burada hasta yaklaşık 5-10 dakika kadar muayene masasında dinlendirilirken, kalp atış hızı ve tansiyonu da her dakika takip ediliyor. İşlem tamamlandıktan sonra hastadan hızlı bir şekilde ayağa kalkması istenir, ardından aynı ölçümler kaydedilirken 5-10 dakikalık bir süre daha ayakta durulması istenir.
Schellong II: Merdiven Tırmanışı
Bu versiyonda hasta ilk dinlenme aşamasından hemen sonra bir merdivene çıkar. Hastaya 25 adımı iki kez hızlı bir şekilde çıkıp inmesi talimatı verilir. Bundan sonra on dakika boyunca birer dakikalık aralıklarla kan basıncı ve kalp atış hızı ölçümleri alınır.
Teşhis Kriterleri
Sabit Yük İçin
- Sağlıklı bireylerde ortostatik yükleme altında kalp hızında hafif bir artış beklenir.
- Sistolik kan basıncı genellikle sabit kalır veya hafifçe azalır (20 mmHg’ye kadar).
- Diyastolik kan basıncı ya hafifçe yükselir (en fazla 15 mmHg) ya da düşer (en fazla 10 mmHg).
Merdiven Çıkmak İçin
- Sistolik kan basıncı egzersizden hemen sonra 30-80 mmHg kadar artmalıdır.
- Diyastolik kan basıncı tutarlı kalma veya hafifçe artma eğilimindedir.
- Kalp atış hızı taşikardiye yol açmadan dakikada 20-30 atım artmalıdır. Her ikisi de tekrar uzandıktan sonra iki dakika içinde başlangıç noktasına dönmelidir.
Klinik uygulamalar
- Fonksiyonel Kardiyovasküler Hastalıklar
- Schellong Testi sıklıkla ortostaz sendromu ve belirli baş ağrısı türleri gibi durumları teşhis etmek için kullanılır.
Nörolojik Etkiler
Otonom sinir sistemi dolaşımın düzenlenmesinde anahtar rol oynadığından Schellong Testi aynı zamanda sempatik veya parasempatik sinir sistemi bozukluklarının, özellikle de Parkinson hastalığı gibi durumların tanısında da uygulama alanı bulur.
Schellong Testi, kardiyovasküler ve nörolojik durumları anlamak ve teşhis etmek isteyen klinisyenler için paha biçilmez bir araç olmayı sürdürüyor. Basitliği ve etkinliği, dolaşım fonksiyonlarını değerlendirmek için yaygın olarak kullanılan bir test olmasını sağlar.
Kaynak:
- Low, Phillip A. “Testing the autonomic nervous system.” Seminars in Neurology. Vol. 23. No. 04. 2003, pp 407–421.
- Bannister, Roger, and Andrew Mathias. “Autonomic failure: A textbook of clinical disorders of the autonomic nervous system.” Oxford: Oxford University Press. 1999.
