“Sarkom” kelimesi Yunanca “sarx” (et) ve “oma” (tümör) kelimelerinden türetilmiştir. Kas, kemik veya yağ gibi bağ dokusundan kaynaklanan bir kanser türüdür. Kelime anlamı “et şişklinliği”dir. Kemik, kıkırdak, yağ, kas, kan damarı, diğer destek ve bağ dokuda oluşan kötü huylu tümörlerdir. (Bkz; Sark–om)
Sarkom, mezenkimal (bağ dokusu) hücrelerden köken alan bir kanser türüdür. Bağ dokusu her yerde bulunduğundan, bu tümörler vücutta çok çeşitli yerlerde ortaya çıkabilir. Ana sarkom tipleri yumuşak doku sarkomları ve kemik sarkomlarıdır.
Yumuşak doku sarkomları kaslarda, yağda, kan damarlarında, tendonlarda, fibröz dokularda ve diğer destekleyici dokularda oluşabilir. Örnekler arasında leiomyosarkom (düz kas), liposarkom (yağ dokusu) ve anjiyosarkom (kan veya lenf damarları) bulunur.
Kemik sarkomları daha az yaygındır ve osteosarkom (kemik hücrelerinden kaynaklanır), Ewing sarkomu (tipik olarak kemikte ortaya çıkar, ancak yumuşak dokuda da ortaya çıkabilir) ve kondrosarkomu (kıkırdak hücrelerinden kaynaklanır) içerir.
Sarkomların kesin nedeni belirsizdir, ancak belirli kalıtsal sendromlar, radyasyona maruz kalma ve vücudun belirli bölgelerinde hasar veya hastalık gibi bilinen birkaç risk faktörü vardır.
Sarkomların tedavisi karmaşık olabilir ve kanserin tipine, konumuna ve evresine olduğu kadar hastanın genel sağlığına da bağlıdır. Tipik olarak cerrahi, radyasyon tedavisi ve kemoterapinin bir kombinasyonunu içerir. Daha yeni hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapiler de geliştirilmekte ve sarkomların tedavisinde kullanılmaktadır.
İçindekiler
Belirtiler
Sarkomun belirtileri sarkomun tipine ve tümörün yerleşim yerine göre değişir. Bazı yaygın semptomlar şunları içerir:
- Bir yumru veya kütle
- Ağrı
- Şişme
- zayıflık
- Tükenmişlik
- Ateş
Teşhis
Sarkomlar tipik olarak, etkilenen bölgeden küçük bir doku parçasının çıkarıldığı ve mikroskop altında incelendiği bir prosedür olan biyopsi ile teşhis edilir.
Tarih
Sarkomlar nadirdir ve tüm kanserlerin yaklaşık %1’ini oluşturur. Vücudun herhangi bir yerinde oluşabilirler, ancak en yaygın olarak uzuvlarda, kemiklerde ve retroperitonda (karın boşluğunun arkasındaki alan) görülürler.
Sarkom tedavisi, sarkomun tipine, tümörün konumuna ve kanserin evresine bağlıdır. Tedavi seçenekleri cerrahi, radyasyon tedavisi ve kemoterapiyi içerebilir.
Sarkom için prognoz, sarkomun tipine, tümörün konumuna ve kanserin evresine bağlı olarak değişir. Sarkom için 5 yıllık sağkalım oranı yaklaşık %60’tır.
Sarkomun tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Bir sarkomun bilinen ilk tanımı, MÖ 5. yüzyılda Hipokrat tarafından yapılmıştır.
- yüzyılda Alman doktor Rudolf Virchow, sarkomların bağ dokusundan kaynaklandığı teorisini geliştirdi. Bu teori bugün hala kabul edilmektedir.
- yüzyılda sarkomun tanı ve tedavisinde önemli gelişmeler olmuştur. Bu gelişmeler, sarkomlu hastalarda sağkalım oranlarının artmasına yol açmıştır.
İşte sarkom tarihindeki önemli gelişmelerden bazıları:
MÖ 5. yüzyıl: Hipokrat “Hastalıklar Üzerine” adlı kitabında bir sarkomu tanımlıyor.
- yüzyıl: Rudolf Virchow, sarkomların bağ dokusundan kaynaklandığı teorisini geliştirir.
- yüzyıl: BT taramaları ve MRI’lar gibi görüntüleme tekniklerindeki gelişmeler sarkomların teşhisini kolaylaştırıyor.
- yüzyıl: Kemoterapi ve radyasyon terapisindeki gelişmeler sarkomların tedavisini iyileştirmektedir.
- yüzyıl: Hedefe yönelik tedavi ve immünoterapideki gelişmeler sarkomlu hastalar için yeni tedavi seçenekleri sunmaktadır.
Sarkomlar ciddi bir kanser türüdür ancak son yıllarda sarkomun tanı ve tedavisinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Devam eden araştırmalarla, gelecekte daha da etkili tedavilerin geliştirilmesi muhtemeldir.
Kaynak:
- National Cancer Institute. (2021). Sarcoma, Soft Tissue. National Cancer Institute.
- American Cancer Society. (2021). What Is a Sarcoma? American Cancer Society.
