Tahmini okuma süresi: 5 dakika

Yemek borusun iltihaplanmasıdır. (Bkz; Özofaj–it)

Özofajit yemek borusunun iltihaplanmasıdır. Yemek borusu, yiyecekleri ağzınızdan midenize ileten kaslı bir borudur. Özofajit ağrılı, zor yutkunmaya ve göğüs ağrısına neden olabilir.

Özofajit tedavisi büyük ölçüde altta yatan nedene bağlıdır. Semptomların azaltılması ve tekrarlayan sorunların önlenmesi aşağıdaki önlemlerle sağlanabilir:

Diyet değişikliği: Yağlı yiyecekler, kafein ve alkol gibi bazı yiyecekler reflüyü şiddetlendirebilir. Bunlardan kaçınmak semptomları azaltabilir.

İlaç yönetimi: Reçeteli ilaçların, özellikle proton pompası inhibitörlerinin (PPI’ler) veya H2 blokerlerinin doğru kullanımı semptomları kontrol etmeye ve yemek borusunu iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Kilo yönetimi: Aşırı kilo ve obezite, karın içi basıncı artırarak reflüyü kötüleştirebilir. Kilo kaybı semptomları azaltabilir.

Sigarayı bırakma: Sigara içmek, alt özofagus sfinkter basıncını azaltarak reflü ve özofajiti şiddetlendirebilir.

Vücut pozisyonu: Yemekten hemen sonra eğilmekten veya uzanmaktan kaçının çünkü bu reflüyü şiddetlendirebilir.

Özofajitin ciddiyeti, yaşam kalitesi üzerinde önemli etkilere sahip olabilir. Tedavi edilmezse, yemek borusu kanseri riskini artıran bir durum olan Barrett özofagusuna yol açabilir.

Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), mide asidinin özofagusa geri akması sonucu iltihaplanmaya neden olan bir durum olan özofajitin en yaygın nedenidir.

Tipleri

Soor özofajit

Candida özofajit veya özofagus pamukçuk olarak da bilinen Soor özofajit, Candida türlerinin, en yaygın olarak Candida albicans’ın neden olduğu özofagusun mantar enfeksiyonudur.

Semptomlar :

Yutma güçlüğü veya ağrılı yutma (odinofaji)
Göğüs ağrısı
Mide bulantısı ya da kusma
Oral pamukçuk (ağızda beyaz lekeler)

Risk faktörleri:

Bu durum, HIV/AIDS veya kanser hastaları gibi bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde veya organ nakli için kemoterapi veya immünosupresif tedavi alanlarda daha sık görülür.

Teşhis:

Tanı tipik olarak, ışıklı ve kameralı esnek bir tüpün boğazdan yemek borusuna geçirildiği ve yemek borusu duvarlarında beyaz plaklar veya lezyonların görülebildiği endoskopi ile doğrulanır. Bu lezyonların biyopsisi tanıyı doğrulayabilir.

Tedavi:

Candida özofajiti için birincil tedavi, antifungal ilaçlar, tipik olarak flukonazol veya kaspofungin gibi bir ekinokandindir.

Sitomegalovirüs özofajiti

Sitomegalovirüs (CMV) özofajiti, tipik olarak HIV/AIDS’li kişiler, transplant alıcıları veya immünosupresif tedavi görenler gibi bağışıklığı baskılanmış kişilerde görülen özofagusun CMV enfeksiyonunun neden olduğu bir durumdur.

Klinik sunum

En yaygın semptomlar arasında odinofaji (ağrılı yutma), disfaji (yutma güçlüğü) ve göğüs ağrısı bulunur. Daha az yaygın olarak ateş, kilo kaybı ve nadiren gastrointestinal kanama ile de ortaya çıkabilir.

Teşhis

Teşhis tipik olarak özofagusun doğrudan görselleştirildiği ve biyopsilerin alınabileceği endoskopiyi içerir. CMV özofajitinin endoskopik görünümü değişebilir. Büyük, sığ, doğrusal veya coğrafi ülserler olarak görünebilir.

Biyopsi materyalinin histolojik incelemesi, CMV enfeksiyonunu düşündüren, “baykuş gözü” inklüzyonları olarak bilinen, eozinofilik intranükleer inklüzyonlar ve çevreleyen haleler içeren karakteristik büyük hücreleri ortaya çıkarır.

Tanı, CMV için immünohistokimya boyaması veya CMV DNA için PCR testi ile doğrulanabilir.

Tedavi

Tedavi genellikle en yaygın olarak gansiklovir veya valgansiklovir ile antiviral tedaviyi içerir. Şiddetli veya dirençli vakalar için foscarnet veya cidofovir gibi diğer antiviraller kullanılabilir. Her durumda, immünsüpresyonun altında yatan nedeni ele almak çok önemlidir.

Herpes simpleks virüsü (HSV) özofajiti

Herpes simpleks virüsü (HSV) özofajiti, genellikle bağışıklığı baskılanmış kişilerde bulunan özofagus enfeksiyonudur, ancak bağışıklığı yeterli hastalarda da ortaya çıkabilir. Bu duruma en yaygın olarak Herpes simpleks virüsü tip 1 (HSV-1) neden olur, ancak tip 2 (HSV-2) de neden olabilir.

Klinik sunum

HSV özofajiti olan hastalar, akut şiddetli odinofaji (yutma üzerine ağrı), disfaji (yutma güçlüğü) ve retrosternal göğüs ağrısı ile başvurabilirler. Ayrıca ateş ve bazen oral uçuk lezyonları da olabilir.

Teşhis

HSV özofajitinin teşhisi tipik olarak özofagusun doğrudan görüntülendiği ve biyopsilerin alındığı üst endoskopi ile yapılır. Endoskopide özofagus, sığ, iyi sınırlı ülserlere ilerleyen küçük veziküler lezyonlar gösterebilir.

Biyopsi dokusunun mikroskobik incelemesi, HSV enfeksiyonunu düşündüren, buzlu cam çekirdekli çok çekirdekli dev hücreler ve nükleer kalıp gösterecektir. İmmünohistokimyasal boyama veya viral kültür ile tanı doğrulanabilir.

Tedavi

HSV özofajiti için standart tedavi, asiklovir ile antiviral tedavidir. Famsiklovir ve valasiklovir gibi diğer antiviral ilaçlar da kullanılabilir. Şiddetli hastalığı olan veya bağışıklığı baskılanmış hastalarda intravenöz uygulama gerekebilir. Tedavi süresi tipik olarak 14-21 gün sürer.

Eozinofilik Özofajit

Eozinofilik özofajit (EoE), bir tür beyaz kan hücresinin (eozinofil) alerjenlere veya asit reflüye yanıt olarak yemek borusunun astarında birikerek doku hasarına ve iltihaplanmaya neden olduğu kronik bir bağışıklık sistemi hastalığıdır.

Klinik sunum

Semptomlar arasında yutma güçlüğü (disfaji), yuttuktan sonra yemek borusunda yemek borusu sıkışması (darbe), göğüs ağrısı ve mide ekşimesi yer alabilir. Astım, atopik dermatit ve gıda alerjileri gibi başka alerjik hastalık öyküsü olan genç erkeklerde daha yaygın olmasına rağmen, her yaştan insanı etkileyebilir.

Teşhis

Tanı endoskopi ve biyopsi ile doğrulanır. EoE’de özofagusta eozinofiller sıklıkla yüksek sayılarda görülür (yüksek büyütme alanı başına >15 eozinofil).

Tedavi

EoE tedavisi, diyet değişikliklerini, yemek borusundaki eozinofilleri ve iltihabı azaltmak için ilaçları (proton pompası inhibitörleri, steroidler veya biyolojik ilaçlar gibi) ve bazen ciddi vakalarda yemek borusunun genişletilmesini içerir. Belirli gıdalar veya havadaki alerjenler gibi belirli alerjenlere maruz kalmanın ortadan kaldırılması da faydalı olabilir.

Glikojen akontoz

Glikojen akantoz, özofagoskopide beyaz plaklar veya yamalar olarak ortaya çıkan, glikojen yüklü skuamöz epitel hücrelerinin varlığı ile karakterize iyi huylu bir durumdur. En sık yemek borusunun orta ve alt üçte birinde görülür.

Kendi başına zararsız bir durum olsa da, ağırlıklı olarak yaşlı bireylerde görülür ve bazen reflü özofajit ve Barrett özofagusu gibi altta yatan diğer özofagus bozukluklarıyla ilişkilidir.

Glikojen akantoz, iyi huylu bir durum olduğu için tipik olarak herhangi bir tedavi gerektirmez. Bununla birlikte, altta yatan herhangi bir durum (GÖRH gibi) buna göre tedavi edilmelidir.

Histolojik olarak tanı, skuamöz epitelin üst üçte birinde artmış glikojenin gözlenmesiyle konur. Periyodik Asit Schiff (PAS) boyama, hücreler içindeki glikojeni görselleştirmek için kullanılabilir.

Kaynak:

1. Katz PO, Gerson LB, Vela MF. Guidelines for the diagnosis and management of gastroesophageal reflux disease. Am J Gastroenterol. 2013;108(3):308-28.
2. Spechler SJ, Sharma P, Souza RF, Inadomi JM, Shaheen NJ. American Gastroenterological Association medical position statement on the management of Barrett’s esophagus. Gastroenterology. 2011;140(3):1084-91.
3. Kliemann DA, Pasqualotto AC, Falavigna M, Giaretta T, Severo LC. Candida esophagitis: species distribution and risk factors for infection. Rev Inst Med Trop Sao Paulo. 2008;50(5):261-263.
4. Pappas PG, Kauffman CA, Andes DR, et al. Clinical Practice Guideline for the Management of Candidiasis: 2016 Update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2016;62(4):e1-50.
5. Goodgame RW. Gastrointestinal cytomegalovirus disease. Ann Intern Med. 1993;119(9):924-35.
6. Wilcox CM, Straub RF, Schwartz DA. Prospective endoscopic characterization of cytomegalovirus esophagitis in AIDS. Gastrointest Endosc. 1994;40(4):481-4.
7. Canalejo E, García Durán F, Cabello N, García Martínez J. Herpes esophagitis in healthy adults and adolescents: report of 3 cases and review of the literature. Medicine (Baltimore). 2010;89(4):204-210.
8. Kato S, Yamamoto K, Takano K, Fujii T. Herpes esophagitis: endoscopic and cytologic findings. Gastrointest Endosc. 1984;30(1):25-7.
9. Dellon ES, Liacouras CA. Advances in clinical management of eosinophilic esophagitis. Gastroenterology. 2014;147(6):1238-1254.
10. Liacouras CA, Furuta GT, Hirano I, et al. Eosinophilic esophagitis: updated consensus recommendations for children and adults. J Allergy Clin Immunol. 2011;128(1):3-20.
11. Kumar V., Abbas A.K., Aster J.C. (2018). Robbins Basic Pathology (10th ed.). Elsevier. p. 592. ISBN 978-0323353175.
12. Watanabe, N., Toyonaga, A., Kojima, S., Takashimizu, S., Oho, K., Kokubu, S., . . . Azuma, T. (2002). Current status of ectopic varices in Japan: Results of a survey by the Japan Society for Portal Hypertension. Hepatology Research, 24(1), 25.
13. Spencer, B., & Saad, N. (2014). Endovascular Management of SVC Syndrome. Techniques in Vascular and Interventional Radiology, 17(2), 125-132.
14. Ames, J. T., & Federle, M. P. (2010). Pearls and pitfalls in imaging of the superior vena cava. Radiographics, 30(2), 385-399.