Yunanca “osteon” (kemik) ve “blastos” (büyüme) kelimelerinden türetilmiştir.
Kemik yapımından sorumlu olan kemik hücreleridir. (Bkz: Oste-o-blast)
- Osteoblastların sebep olduğu tümöre Osteoblastom (Oste-o-blast-oma) denir.
- Çocuklarda ve ergenlerde yetişkinlere göre daha sık görülürler.
- Erkeklerde kadınlardan daha yaygındırlar.
- Genellikle soliter tümörlerdir, ancak bazen multipl olabilirler.
- Herhangi bir genetik sendromla ilişkili değildirler.
- Radyasyon veya çevresel faktörlerden kaynaklanmazlar.
Osteoblastlar, kemik oluşumundan sorumlu olan bir hücre türüdür. Yeni kemik dokusunun yüzeyinde bulunurlar ve kemiğin yeniden şekillenmesi ve iyileşmesi sürecinde esastırlar. “Osteoblast” terimi, Yunanca kemik anlamına gelen “osteon” ve mikrop veya filiz anlamına gelen “blastos” kelimelerinden gelir.
İçindekiler
Yapı ve işlev
Osteoblastlar, kemik iliğinde bulunan bir tür kök hücre olan osteoprogenitör hücrelerden türetilen mononükleat hücrelerdir (bir çekirdek içerir). Bu öncü hücreler uyarıldığında, osteoblastlara farklılaşırlar.
Osteoblastlar, esas olarak Tip-I kollajenden oluşan osteoid adı verilen bir madde salgılayarak çalışır. Daha sonra yeni kemik dokusu oluşturmak için osteoidin mineralizasyonunu başlatırlar. Bu süreç, kemiğe sertliğini veren sert, kristal benzeri bir madde olan hidroksiapatiti oluşturmak için birleşen kalsiyum ve fosfat dahil minerallerin salgılanmasını içerir.
Düzenleme
Osteoblastların farklılaşması ve aktivitesi, paratiroid hormonu (PTH) ve kalsitonin gibi hormonlar ve D Vitamini gibi vitaminler dahil olmak üzere çeşitli faktörler tarafından düzenlenir. Bu elementler, osteoblastların oluşma ve işlev görme hızını etkileyerek kemik oluşumunu etkileyebilir.
Diğer Hücrelerle Etkileşim
Osteoblastlar ayrıca kemik dokusunun parçalanmasından ve emilmesinden sorumlu hücreler olan osteoklastlar da dahil olmak üzere kemikteki diğer hücrelerle etkileşime girer. Bu ilişki, kemik oluşumu ve kemik erimesi arasında bir denge sağlayarak, bir kişinin hayatı boyunca kemiğin sürekli olarak yeniden şekillenmesine izin verir.
Osteoblastlar, yeni kemik dokusu oluşturmaya ek olarak, kan şekeri regülasyonunu ve yağ birikimini etkileyen osteokalsin adı verilen bir hormonun üretiminde de yer alır.
Patoloji
Osteoblast işlevindeki anormallikler çeşitli kemik hastalıklarına yol açabilir. Örneğin, kemik kütlesinin azalması ve kırık riskinin artması ile karakterize edilen bir durum olan osteoporozun, osteoblastların ve osteoklastların işlevindeki dengesizlikten kaynaklandığı ve kemik erimesinin kemik oluşumundan daha yüksek bir oranda meydana geldiği düşünülmektedir.
Klinik
Osteoblastomlar, kemiği oluşturan hücreler olan osteoblastlardan kaynaklandığı düşünülen iyi huylu (kanserli olmayan) kemik tümörleridir. Tipik olarak vücuttaki herhangi bir kemikte meydana gelebilecek yavaş büyüyen tümörlerdir, ancak en yaygın olarak omurga, pelvis ve kol ve bacakların uzun kemiklerinde görülürler.
Osteoblastomlar, ekstravaze eritrositler ile gevşek ödematöz fibrovasküler stroma içinde yer alan, dokuma kemik trabeküllerinden oluşan histolojik görünümleri ile karakterize edilir. Kemik trabekülleri tek bir osteoblast tabakası ile kaplıdır. Yaygın olarak dağılmış osteoklast tipi, çok çekirdekli dev hücreler mevcuttur.
Osteoblastomlar genellikle ağrısızdır, ancak bazen etkilenen bölgede ağrıya, şişmeye ve hassasiyete neden olabilirler. Ayrıca etkilenen kemiğin kırılmasına neden olabilirler.
Osteoblastomlar tipik olarak X-ışınları, CT taramaları ve MRI taramaları gibi görüntüleme testlerinin bir kombinasyonu ile teşhis edilir. Ayrıca tipik olarak, tümörden küçük bir doku parçasının çıkarıldığı ve mikroskop altında incelendiği bir prosedür olan biyopsi ile de doğrulanırlar.
Osteoblastomlar genellikle tümörün çıkarılmasını içeren cerrahi ile tedavi edilir. Bazı durumlarda radyasyon tedavisi de kullanılabilir. Osteoblastomların prognozu mükemmeldir ve çoğu hasta tamamen iyileşir.
Tarih
Tıp literatüründe ilk kez 1930 yılında Amerikalı cerrah James Ewing tarafından kullanılmıştır.
Kaynak:
- Raggatt LJ, Partridge NC. Cellular and molecular mechanisms of bone remodeling. J Biol Chem. 2010;285(33):25103-25108.
- Long F. Building strong bones: molecular regulation of the osteoblast lineage. Nat Rev Mol Cell Biol. 2011;13(1):27-38.
- Clarke B. Normal bone anatomy and physiology. Clin J Am Soc Nephrol. 2008;3 Suppl 3(Suppl 3):S131-S139.
