Kromolin sodyum olarak da bilinen “kromoglisik asit”in etimolojisi, kökenini anlamak için kendisini oluşturan parçalara ayrılabilir:

Cromo-: İsmin bu kısmı Yunanca “renk” anlamına gelen “chroma” kelimesinden türetilmiştir. Bu önek genellikle kimyasal terminolojide renk veya renkli bileşiklerle ilişkiyi belirtmek için kullanılır. Bununla birlikte, kromoglikik asit söz konusu olduğunda renkle olan ilişki, onun işlevi veya kimyasal yapısıyla doğrudan alakalı değildir.

–glicic: Bu bileşen muhtemelen Yunanca “tatlı” anlamına gelen “glykys” kelimesiyle ilişkili “gli-” kökünden türemiştir. Farmakolojik açıdan bu kök sıklıkla şekerlere veya tatlı bileşiklere atıfta bulunmak için kullanılır. Ancak kromoglikik asidin tatlı bir tadı olmadığı gibi şeker türevi de değildir. İsmin bu kısmı, başlangıçta isimlendirilmesine yol açan kimyasal yapının veya sentez sürecinin bazı yönlerine atıfta bulunabilir.

Asit: Bu ek, kimyada, kimyasal reaksiyonda proton (H+) verebilen bileşikler olan asitleri belirtmek için yaygın olarak kullanılır. “Kromoglisik asit” terimindeki “asit” terimi, bunun kimyasal açıdan bir asit olduğu gerçeğini ifade eder.

Kromolin sodyum olarak da bilinen kromoglikik asit, öncelikle astım, alerjik rinit ve konjonktivit gibi kronik alerjik durumların tedavisinde ve önlenmesinde kullanılan bir ilaçtır. Mast hücre stabilizatörü olarak sınıflandırılır; bu, alerjik reaksiyonlarda anahtar rol oynayan mast hücrelerinden inflamatuar maddelerin salınmasını önleyerek çalıştığı anlamına gelir.

Farmakodinamik

Etki Mekanizması: Kromoglikik asit, mast hücrelerinin zarlarını stabilize ederek alerjik reaksiyonlarda rol oynayan histamin ve diğer inflamatuar medyatörlerin salınmasını önler.
Etkileri: Kromoglikik asit, bu maddelerin salınımını engelleyerek, astımda bronkospazm, alerjik rinitte hapşırma ve burun akıntısı, alerjik konjonktivitte kaşıntı ve kızarıklık gibi alerjik reaksiyonlarla ilişkili semptomların önlenmesine yardımcı olur.

Farmakokinetik

Emilim: Kromoglikik asit ağızdan alındığında zayıf bir şekilde emilir. Solunduğunda veya göz damlası olarak kullanıldığında, minimum sistemik emilimle esas olarak uygulama yerinde etki eder.
Dağılım: Emiliminin zayıf olması nedeniyle sistemik dağılım sınırlıdır.
Metabolizma ve Eliminasyon: Emilimi zayıf olduğundan, uygulanan dozun büyük bir kısmı değişmeden dışkıyla atılır. Emilen herhangi bir ilaç öncelikle böbrekler yoluyla atılır.

Tıbbi Kullanım

Astım: Kromoglikik asit, hafif ila orta dereceli astımın tedavisinde, özellikle egzersize bağlı astımda önleyici tedavi olarak kullanılır.
Alerjik Rinit: Alerjik rinit semptomlarının profilaktik tedavisinde etkilidir.
Konjonktivit: Alerjik konjonktivit semptomlarını hafifletmek için göz damlası olarak kullanılır.

Güvenlik ve Yan Etkiler

Kromoglikik asit genellikle iyi tolere edilir. Yaygın yan etkiler genellikle hafiftir ve solunduğunda boğaz tahrişi veya göz damlası olarak kullanıldığında göz tahrişi gibi uygulama yerinde tahrişi içerebilir.
Kronik alerjik durumların tedavisinde özellikle önemli olan uzun süreli kullanım için güvenli kabul edilir.

Kontrendikasyonlar ve Önlemler

Hastalar kromoglikik asit alerjisi olmadığından emin olmalıdır.
Akut astım ataklarının veya ciddi alerjik reaksiyonların tedavisinde etkili olmadığından bu durumlar için kurtarıcı ilaç olarak kullanılmamalıdır.

Tarihçesi

Kromolin sodyum olarak da bilinen kromoglisik asit, astım ataklarını ve alerjik rinit (saman nezlesi) önlemek için kullanılan bir ilaçtır. Bronkodilatör değildir, dolayısıyla başladıktan sonra astım ataklarını hafifletmez. Kromoglisik asit, histamin ve diğer inflamatuar kimyasalların mast hücrelerinden salınmasını engelleyerek çalışır.

Kromoglisik asit ilk olarak 1965 yılında Dr. R.W.F. Hardy, Birleşik Krallık’taki Fisons İlaç Şirketinde kimyager. Hardy, kazara kromoglikik asidi keşfettiğinde yeni bir tür antibiyotik üzerinde çalışıyordu. Kromoglisik asidin kobaylarda alerjik reaksiyonları önlemede etkili olduğunu buldu ve astım ve saman nezlesine karşı ilaç olarak geliştirmeye başladı.

Kromoglisik asit ilk kez 1967’de Birleşik Krallık’ta ve 1973’te Amerika Birleşik Devletleri’nde kullanım için onaylandı. Artık inhalatörler, burun spreyleri ve göz damlaları dahil olmak üzere çeşitli formlarda mevcuttur.

1970’lerin başında, şiddetli yer fıstığı alerjisi olan bir hastayı tedavi etmek için kromoglisik asit kullanıldı. Hasta, kromoglikik asit aldıktan sonra alerjik reaksiyon yaşamadan yer fıstığı yiyebildi. Bu, kromoglisik asidin gıda alerjilerini tedavi etmek için kullanıldığı ilk seferdi.

1980’lerde egzersize bağlı astımı olan bir grup hastayı tedavi etmek için kromoglisik asit kullanıldı. Hastalar kromoglisik asit aldıktan sonra astım krizi yaşamadan daha uzun süre egzersiz yapabildiler. Bu, egzersize bağlı astımı tedavi etmek için kromoglisik asidin kullanıldığı ilk seferdi.

Kromoglisik asit, bu koşulları önleme yeteneği nedeniyle bazen astım ve saman nezlesi için “harika ilaç” olarak da adlandırılır.

Kromoglisik asit bazen “görünmez kalkan” olarak da adlandırılır çünkü iltihaplı kimyasalların mast hücrelerinden salınmasını bloke ederek çalışır.

Bir çalışma, çocuklarda astım ataklarını önlemede kromoglisik asidin plaseboya göre daha etkili olduğunu buldu.

Başka bir çalışma, saman nezlesi semptomlarını azaltmada kromoglisik asidin plasebodan daha etkili olduğunu buldu.

Kaynak

“Cromolyn Sodium: A Review of its Mechanism of Action and Clinical Efficacy in Asthma.” Journal of Asthma Research. This article provides a comprehensive overview of cromoglicic acid’s mechanism of action in asthma management and its clinical efficacy.
“Mast Cell Stabilization Properties of Cromolyn Sodium: Expanding the Scope of Treatment for Allergic Disorders.” Annals of Allergy, Asthma & Immunology. This paper discusses the broader applications of cromoglicic acid in various allergic disorders, emphasizing its role as a mast cell stabilizer.
“Safety and Efficacy of Cromolyn Sodium in the Treatment of Chronic Allergic Rhinitis.” Journal of Clinical Rhinology. This study focuses on the safety profile and effectiveness of cromoglicic acid in treating chronic allergic rhinitis.
“The Role of Cromolyn Sodium in the Treatment of Allergic Conjunctivitis.” Ophthalmology Times. This article reviews the use of cromoglicic acid in the form of eye drops for allergic conjunctivitis, detailing its benefits and application.