Kalp görüntüleme, kalbin yapısını, işlevini ve koşullarını görselleştirmek için kullanılan çeşitli teşhis araçlarını kapsayan geniş bir terimdir. Bu teknikler sağlık profesyonellerinin kalp hastalıklarını tespit etmesine ve yönetmesine olanak tanır.

Tarihsel olarak stetoskop, kalp fonksiyonunu ses yoluyla ‘görselleştiren’ ilk teşhis araçlarından biriydi. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte yıllar geçtikçe daha gelişmiş kalp görüntüleme yöntemleri ortaya çıktı.

Kalp Görüntüleme Türleri:

Elektrokardiyogram (EKG veya EKG):

Kalbin elektriksel aktivitesini ölçer.
Aritmileri, miyokard enfarktüsünü ve diğer kalp anormalliklerini tanımlayabilir.

Ekokardiyogram:

Kalbin yapısı ve fonksiyonunun görüntülerini üretmek için ultrason dalgalarını kullanır.
Kapak fonksiyonunu, kalp boyutunu ve kalp tümörleri veya pıhtıların varlığını değerlendirebilir.

Kardiyak Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI):

Kalbin ve kan damarlarının ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için manyetik alanları ve radyo dalgalarını kullanır.
Doğuştan kalp kusurlarını, kalp tümörlerini ve kalp kasının durumunu değerlendirebilir.

Doku Karakterizasyonu:

• Kalp dokusu türlerini ayırt etmek ve patolojik değişiklikleri tanımlamak.
• Örneğin, miyokardiyal fibrozun, infiltrasyonun (amiloidozda olduğu gibi) veya inflamasyonun (miyokardit) tanımlanması.

Doğuştan kalp hastalığı:

• Ayrıntılı anatomi ve fonksiyonel değerlendirme sağlar.
• Özellikle karmaşık konjenital vakalarda faydalıdır.

Kardiyak Kitle ve Tümörlerin Değerlendirilmesi:

• MR, iyi huylu ve kötü huylu kitlelerin ayrımına yardımcı olabilir.

Kardiyomiyopatiler:

• Hipertrofik kardiyomiyopati, dilate kardiyomiyopati ve aritmojenik sağ ventriküler kardiyomiyopati gibi durumların değerlendirilmesi.

Valf Değerlendirmesi:

Kapakçıklar ve herhangi bir yetersizlik veya darlığın ciddiyeti hakkında işlevsel bilgi sağlar.

Nicel Değerlendirme:

Ejeksiyon fraksiyonu, kalp debisi ve miyokardiyal kütlenin hassas ölçümlerini sağlar.

Canlılık Testi:

Özellikle kalp krizinden sonra kalp kasının canlı mı yoksa yaralı mı olduğunu belirlemek, revaskülarizasyona ilişkin kararları yönlendirebilir.

Vasküler Görüntüleme:

Aort diseksiyonu gibi durumlarda aort gibi büyük damarların değerlendirilmesi.

Kardiyak Bilgisayarlı Tomografi (BT):

Kalbin birden fazla kesitsel görüntüsünü almak için X ışınlarını kullanır.
Genellikle koroner arterlerdeki tıkanıklıkları değerlendirmek için kullanılır.

Koroner Arter Değerlendirmesi:

Koroner arter anatomisini görselleştirmek, özellikle koroner arter hastalığını (aterosklerotik plaklar) tespit etmek.
BT koroner anjiyografi genellikle orta dereceli koroner arter hastalığı riski olan hastalarda kullanılır.

Koroner Kalsiyum Skorlaması:

• Aterosklerozun bir göstergesi olan koroner arterlerdeki kalsiyum miktarını değerlendirmek.
• Risk faktörleri olan ancak semptomu olmayan hastalarda risk sınıflandırması için kullanılır.

Yapısal Kalp Hastalığının Değerlendirilmesi:

Özellikle yetişkinlerde konjenital kalp hastalıklarını değerlendirmek.
Transkateter aort kapak değişimi (TAVR) öncesi gibi ameliyat öncesi planlama.

Pulmoner Ven Anatomisi:

Atriyal fibrilasyon ablasyonu gibi işlemlerden önce.

Hızlı Görüntüleme Önemli Olduğunda:

CT taramaları genellikle MRI’lardan daha hızlıdır.

MR’a Bazı Kontrendikasyonları Olan Hastalar:

Belirli türdeki metal implantlara veya cihazlara sahip olanlar dahil.

Nükleer Kardiyoloji (örn. Miyokard Perfüzyon Görüntüleme):

Kalbe giden kan akışını görselleştirmek için radyoaktif maddeler ve özel kameralar kullanılır.
Kalp kasına giden kan akışının azaldığı alanları belirleyebilir.

Kardiyak Kateterizasyon ve Anjiyografi:

Koroner arter hastalığını değerlendirmek ve tedavi etmek için kalbin kan damarlarına bir kateter yerleştirilmesini içerir.
Koroner arterlerdeki tıkanıklıkları görselleştirebilir ve kalp fonksiyonunu değerlendirebilir.

İntravasküler Ultrason (IVUS):

Kan damarlarının içindeki görüntüleri yakalamak için ultrason problu bir kateter kullanır.
Arterlerdeki plağın niteliğini ve boyutunu değerlendirmeye yardımcı olur.

Koroner Kalsiyum Taraması:

Koroner arterlerin duvarlarındaki kalsiyum miktarını ölçmek için kullanılan bir tür BT taramasıdır.
Koroner arter hastalığı riskinin değerlendirilmesine yardımcı olur.
Bu görüntüleme tekniklerinin her birinin avantajları, sınırlamaları ve endikasyonları vardır. Hangi yöntemin kullanılacağının seçimi eldeki klinik soruya ve hastanın özel durumuna bağlıdır.

Kaynak:

1. Knuuti J, Wijns W, Saraste A, et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of chronic coronary syndromes. European Heart Journal. 2020;41(3):407-477.
2. Flachskampf FA, Badano L, Daniel WG, et al. Recommendations for transoesophageal echocardiography: EACVI update 2014. European Heart Journal – Cardiovascular Imaging. 2014;15(4):353-365.
3. Greenwood JP, Maredia N, Younger JF, et al. Cardiovascular magnetic resonance and single-photon emission computed tomography for diagnosis of coronary heart disease (CE-MARC): a prospective trial. The Lancet. 2012;379(9814):453-460.
4. Budoff MJ, Achenbach S, Blumenthal RS, et al. Assessment of coronary artery disease by cardiac computed tomography: a scientific statement from the American Heart Association Committee on Cardiovascular Imaging and Intervention, Council on Cardiovascular Radiology and Intervention, and Committee on Cardiac Imaging, Council on Clinical Cardiology. Circulation. 2006;114(16):1761-1791.
5. Pennell DJ, Sechtem UP, Higgins CB, et al. Clinical indications for cardiovascular magnetic resonance (CMR): Consensus Panel report. European Heart Journal. 2004;25(21):1940-1965.