NPH (Nötr Protamin Hagedorn) insülini olarak da bilinen izofan insülini, hem tip 1 hem de tip 2 diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan orta etkili bir insülin analoğudur. “İzofan” terimi, “eşit” anlamına gelen “iso” ve “görünmek veya göstermek” anlamına gelen “phane” kelimesinden türetilmiştir; bu, esas olarak bu insülin formülasyonunun tutarlı bir emilim ve etkiye sahip olacak şekilde tasarlandığını belirtir. Bu makale, izofan insülinin farmakolojik profilini, etki mekanizmasını, klinik uygulamalarını, yan etkilerini ve diğer ilgili yönlerini kapsayan kapsamlı bir genel bakış sunmayı amaçlamaktadır.

Farmakolojik Profil

İzofan insülini, etkisini geciktirmek için uygun pH koşulları altında protamin sülfatla birleştirilmiş insan insülininin kristalli bir süspansiyonudur. Etki başlangıcı 1 ila 2 saat arasında değişir ve 4 ila 12 saat arasında en yüksek etkiye sahiptir. Etki süresi 18-24 saate kadar sürebilir, bu da bazal insülin olarak kullanılmasına olanak tanır.

Hareket mekanizması

İzopan insülinin amino asit dizisi, doğal insan insülinininkiyle aynıdır. İnsülin reseptörüne bağlanarak çalışır ve reseptörün intrinsik kinaz aktivitesini uyarır, bu da glikoz taşıyıcı tip 4’ün (GLUT4) plazma zarına translokasyonu da dahil olmak üzere bir dizi hücre içi olayı başlatır, böylece hücreler tarafından glikoz alımını kolaylaştırır. .

Klinik uygulamalar

İzofan insülini sıklıkla yemek zamanı kan şekeri artışlarını karşılamak için hızlı etkili insülinleri içeren bir rejimde kullanılır. Genellikle deri altı enjeksiyon yoluyla uygulanır. Pompa tedavisi için daha stabil analogların bulunması nedeniyle bu daha az yaygın olmasına rağmen insülin pompalarında da kullanılabilir.

Yan Etkiler ve Önlemler

Yaygın yan etkiler arasında hipoglisemi, kilo alımı, lokal enjeksiyon bölgesi reaksiyonları ve potansiyel olarak alerjik tepkiler bulunur. Doz ayarlamaları, yemek planlaması ve hipoglisemi yönetimi konusunda uygun hasta eğitimi, etkili tedavi için çok önemlidir.

İlaç etkileşimleri

İzofan insülinin etkileri beta-blokerler, tiazid diüretikler ve bazı antipsikotikler gibi çeşitli ilaçlarla değiştirilebilir. Bu nedenle izofan insülin tedavisine başlarken ilaç tedavisinin dikkatli bir şekilde dengelenmesi gerekir.

İsophane insülini, diyabetin tedavisinde önemli bir rol oynar ve sabit bazal glukoz kontrolü sağlayan orta etkili bir seçenek sunar. Farmakolojik özelliklerini, klinik uygulamalarını ve potansiyel dezavantajlarını anlamak, diyabet tedavisini optimize etmek için çok önemlidir.

Tarihçe

İzophane insülini, diyabetli kişilerde kan şekeri düzeylerini kontrol etmek için kullanılan bir tür orta etkili insülindir. İlk olarak 1940’lı yıllarda Dr. Hans Hagedorn tarafından Danimarka’daki Nordisk İnsülin Laboratuvarında geliştirildi.

Dr. Hagedorn, o zamanlar mevcut olan normal insülinden daha uzun etki süresine sahip bir insülin yaratmanın bir yolunu arıyordu. Balık sperminde bulunan bir protein olan protaminin insüline eklenmesinin kan dolaşımına emilimini yavaşlatacağını keşfetti. Bunun sonucunda 24 saate kadar kan şekeri kontrolünü sağlayabilecek bir insülin ortaya çıktı.

İzophane insülini ilk olarak 1946 yılında NPH (Neutral Protamine Hagedorn) markası altında pazarlandı. Diyabet tedavisinde büyük bir atılımdı ve günümüzde hala en yaygın kullanılan insülin türlerinden biridir.

• İzofan insüline bazen “nötr protamin Hagedorn insülini” veya “NPH insülini” denir.
• İzofan insülini, kullanımının kolay olması ve uzun süreli kan şekeri kontrolü sağlayabilmesi nedeniyle tip 2 diyabet hastaları için popüler bir tercihtir.
• İzofan insülini bazen gün boyunca daha iyi kan şekeri kontrolü sağlamak için hızlı etkili insülin gibi diğer insülin türleriyle kombinasyon halinde de kullanılır.

Tarihsel Anekdotlar

• İzophane insülinin ilk günlerinde yalnızca enjeksiyondan önce salin solüsyonuyla karıştırılması gereken şişelerde mevcuttu. Bu, zaman alıcı ve zahmetli bir süreçti ve sıklıkla insülin dozlarının yanlış karıştırılmasıyla sonuçlanıyordu.
• 1970’lerde izofan insülini için önceden karıştırılmış kalemler ve kartuşlar geliştirildi. Bu, insanların insülinlerini enjekte etmelerini çok daha kolay ve rahat hale getirdi.
• Günümüzde izofan insülinin flakonlar, kalemler ve kartuşlar dahil olmak üzere çeşitli formülasyonları mevcuttur. Bu, diyabetli kişilere insülinlerini enjekte etmenin en iyi yolunu seçme konusunda daha fazla esneklik sağlar.

Kaynak

1. Owens, D. R., & Zinman, B. (2004). Insulins today and beyond. The Lancet, 364(9435), 385-396.
2. Heinemann, L., & Linkeschova, R. (2002). Time-action profile of the long-acting insulin analog insulin glargine (HOE901) in comparison with those of NPH insulin and placebo. Diabetes Care, 25(5), 816-821.
3. Brange, J., & Volund, A. (1999). Insulin analogs with improved pharmacokinetic profiles. Advanced Drug Delivery Reviews, 35(2-3), 307-335.