“Finasteride” kelimesi “fina-” ve “testosteron” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. “Fina-” kısmının kökeni bilinmemektedir, ancak “yüzgeç” veya “yüzgeç benzeri yapı” anlamına gelen “fin” kelimesiyle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Kelimenin “testosteron” kısmı ise Yunanca’da “testis” anlamına gelen “testis” kelimesinden gelmektedir.
Finasteride ticari olarak film kaplı tabletler şeklinde mevcuttur (prostat: Proscar®, jenerik, 5 mg; saç dökülmesi: Propecia®, jenerikler, 1 mg). 1993’ten beri onaylanmıştır. Propecia®, beş yıl sonra, 1998’de piyasaya sürüldü.
- İlaçlar yemeklerden bağımsız olarak günde bir kez alınır.
- Kadınlarda fetüse zararlı olabileceğinden aktif bileşenle temas etmemelidir.
Finasterid iki durumu tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır: prostat büyümesi olarak da bilinen iyi huylu prostat hiperplazisi (BPH) ve daha yaygın olarak erkek tipi kellik olarak bilinen androgenetik alopesi.
BPH: Finasterid, testosteronu dihidrotestosterona (DHT) dönüştüren 5-alfa redüktaz enzimini inhibe ederek çalışır. DHT prostat büyümesine katkıda bulunur. Finasterid, DHT seviyelerini düşürerek prostatın boyutunu azaltmaya ve idrar yapma zorluğu gibi BPH semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Erkek tipi kellik: Finasteridin DHT üzerindeki etkisi, DHT’nin erkek tipi kellikte önemli bir faktör olduğuna inanıldığından, saç dökülmesinin tedavisinde de yararlı olmasını sağlar. Saç dökülmesi için finasterid alan erkekler genellikle saç dökülmesinin yavaşladığını görür ve bazıları yeni saç büyümesi görebilir.
Finasterid tipik olarak iyi tolere edilir, ancak libido azalması, erektil disfonksiyon ve ejakülasyon bozukluğu, meme hassasiyeti, göğüs büyümesi ve döküntü gibi cinsel yan etkiler de dahil olmak üzere yan etkileri olabilir. Finasterid hormon seviyelerini etkilediğinden, erkek fetüsün genital organlarında anormalliklere neden olabileceğinden, özellikle hamile olan veya hamile kalabilecek kadınlar tarafından kullanılmamalıdır.
İçindekiler
Etki Mekanizması
Finasterid bir 5α-redüktaz inhibitörüdür. 5α-redüktaz, testosteronu dihidrotestosterona (DHT) dönüştüren bir enzimdir. DHT, yüz ve vücut kıllarının büyümesi gibi erkek ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişmesinden sorumlu olan daha güçlü bir testosteron formudur. DHT’nin ayrıca iyi huylu prostat hiperplazisi (BPH) ve erkek tipi saç dökülmesinin gelişiminde de rol oynadığı düşünülmektedir.
Finasterid, 5α-redüktazın etkisini bloke ederek çalışır. Bu, testosteronun DHT’ye dönüşmesini önler, bu da BPH ve erkek tipi saç dökülmesinin ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
Finasterid, BPH ve erkek tipi saç dökülmesinin tedavisi için güvenli ve etkili bir ilaçtır. Bununla birlikte, finasterid almadan önce ilacın risklerini ve faydalarını tartışmak için doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
Tarih
Finasterid, MK-906 kod adı altında Merck tarafından geliştirilmiştir. Kimyager Gary Rasmusson ve biyolog Jerry Brooks liderliğindeki bir ekip, moleküler tasarım, test ve yeniden tasarımın yinelemeli bir sürecini kullanarak geçiş durumu inhibitörlerine dayalı potansiyel 5α-redüktaz inhibitörleri geliştirdi. 1992 yılında finasterid (5 mg) BPH tedavisi için ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylandı ve Merck tarafından Proscar markası altında pazarlandı. Rasmusson ve Brooks, finasterid üzerindeki çalışmaları nedeniyle 1993 yılında IPO’nun “Yılın Mucidi” ödülüne layık görüldü.
1997 yılında Merck, erkek tipi saç dökülmesinin tedavisi için daha düşük bir finasterid dozunu (1 mg) Propecia markası altında pazarlamak için FDA onayı aldı. Propecia, erkek tipi saç dökülmesinin tedavisi için FDA onaylı tek ilaçtır.
Kaynak:
- US National Library of Medicine. (2020). Finasteride. MedlinePlus. Retrieved from: https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a698016.html
- Harvard Medical School. (2019). Finasteride (Propecia and Proscar). Harvard Health Publishing. Retrieved from: https://www.health.harvard.edu/drugs-and-medications/finasteride-propecia-and-proscar
