Ergometri

tarafından | Ağu 26, 2016 | Kardiyoloji, Klinik tıp

“Ergometri” terimi, Yunanca iş anlamına gelen “ergon” ve ölçü anlamına gelen “metron” sözcüklerinden türemiştir. Ergometri esas olarak iş ölçümü bilimidir ve öncelikle fiziksel egzersiz kapasitesini anlamak için uygulanır. Fiziksel performansı değerlendirmeye yönelik ilkel yöntemlerden tıp bilimi, biyomekanik ve mühendisliği içeren çok disiplinli bir alana doğru gelişmiştir. Vücudun yaptığı işin ergometer ile ölçümüdür. (Bkz; ergo–metri)

Ergometri, genellikle fiziksel uygunluğu, kalp sağlığını veya çeşitli egzersiz türleri sırasındaki metabolik tepkileri değerlendirmek için iş çıktısının ölçülmesini içerir. Tıbbi ortamlarda ergometri, diğer kullanımların yanı sıra kardiyovasküler rahatsızlıkların teşhis edilmesine veya izlenmesine yardımcı olan stres testlerini gerçekleştirmek için yaygın olarak kullanılır.

Ergometre Çeşitleri

  • Bisiklet Ergometreleri: Bunlar, genellikle sabit bir ortamda bisiklete binme yoluyla yapılan çalışmaları ölçer. Yaygın olarak kardiyovasküler ve solunum kondisyonunu değerlendirmek için kullanılırlar.
  • Koşu Bandı Ergometreleri: Yürüme veya koşma performansını ölçmek için kullanılırlar. Koşu bantları tutarlı hız ve eğim ölçümleri sağlayacak şekilde kalibre edilebilir.
  • Kol Ergometreleri: Alt vücut bozukluklarına sahip olanlar için tasarlanan kol ergometreleri, üst vücudun kardiyovasküler kondisyonunu değerlendirir.
  • Kürek Ergometreleri: Bunlar, kürek çekme hareketleri yoluyla çalışma kapasitesini değerlendirir ve hem üst hem de alt gövdeyi kapsayan kapsamlı ölçümler sağlar.
  • İzokinetik Ergometreler: Bu makineler, kontrollü hız koşullarında kas gruplarında kuvvet ve kuvvetin ölçülmesini sağlar.

Klinik uygulamalar

  • Kardiyovasküler Değerlendirme: Ergometri, iskemik kalp hastalığını, aritmileri ve diğer kardiyovasküler durumları teşhis etmek ve değerlendirmek için kullanılan stres testinin temel bir bileşenidir.
  • Solunum Fonksiyonu: Özellikle KOAH gibi akciğer hastalıkları olan bireylerde akciğerlerin egzersize nasıl tepki verdiğini değerlendirmeye yardımcı olur.
  • Spor Hekimliği: Sporcular fiziksel performans yeteneklerini değerlendirmek için sıklıkla ergometrik testlere tabi tutulur ve bu, bireyselleştirilmiş antrenman programlarında çok önemli bir rol oynar.
  • Rehabilitasyon: Ergometri, ortopedik ve kardiyovasküler rehabilitasyon da dahil olmak üzere çeşitli durumlar için fizik tedavi gören hastalardaki ilerlemeyi değerlendirmek için kullanılabilir.

Ergometri Sonuçlarının Parametreleri

  • VO2 Max: Artan yoğunluktaki egzersiz sırasında ölçülen maksimum oksijen tüketimi oranıdır. Kardiyovasküler kondisyonun ve aerobik dayanıklılığın en iyi göstergesi olarak kabul edilir.
  • Watt Çıkışı: Watt cinsinden ölçülen bu parametre, birim zamanda yapılan mekanik iş hakkında fikir verir. Genellikle bisiklet ergometrisinde kullanılır.
  • Kalp Atış Hızı: Test sırasında dakikadaki kalp atım sayısı, kardiyovasküler stresin belirlenmesine yardımcı olabilir ve sıklıkla kardiyak stres testinde kullanılır.
  • Solunum Değişim Oranı (RER): Egzersiz sırasında üretilen karbondioksitin tüketilen oksijene oranıdır. Enerji için hangi substratların (karbonhidratlar veya yağlar) kullanıldığına dair bilgiler sağlar.
  • Kan Basıncı: Egzersize verilen kardiyovasküler tepkileri değerlendirmek için hem sistolik hem de diyastolik kan basınçları izlenir.
  • Tükenme Süresi: Bu, dayanıklılık seviyelerinin bir göstergesidir ve özellikle atletik değerlendirmede yararlı olabilir.
  • Metabolik Eşdeğer (MET): Fiziksel aktivite sırasında vücudun kullandığı oksijen miktarını tahmin etmek için kullanılan bir birim. Bir MET, istirahat halinde dakikada vücut ağırlığının kilogramı başına tüketilen oksijen miktarı olarak tanımlanır.
  • Laktat Eşiği: Anaerobik eşiğin bir göstergesi olabilen laktik asidin kan dolaşımında birikmeye başladığı egzersiz yoğunluğu.
  • EKG Değişiklikleri: Test sırasında elektrokardiyogramdaki anormallikler altta yatan kalp sorunlarına işaret edebilir.

Sonuçların yorumlanması

  • Normal Sonuçlar: Tipik olarak kardiyovasküler sistemin beklendiği gibi çalıştığını gösterir. VO2 Max ve diğer parametreler yaş ve cinsiyete göre beklenen aralıktadır.
  • Anormal Sonuçlar: Gözlemlenen spesifik anormalliğe bağlı olarak, zayıf kardiyovasküler kondisyondan iskemik kalp hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına kadar çeşitli sorunları işaret edebilir.
  • Klinik Takip: Anormal sonuçlar genellikle muhtemelen görüntüleme çalışmaları veya daha odaklanmış kardiyovasküler testler dahil olmak üzere ileri teşhis testlerini gerektirir.

Ergometride Patolojik Eşikler

VO2 Maks:

Erkekler: 20 mL/kg/dk’nın altında
Kadınlar: 17 mL/kg/dk’nın altında

Watt Çıkışı:

Erkekler: 100 Watt’ın altında
Kadınlar: 75 Watt’ın altında

Kalp Atış Hızı:

Yaşa göre öngörülen maksimum kalp atış hızının en az %85’ine ulaşmamak anormal kabul edilebilir.

Solunum Değişim Oranı (RER):

1,0’ın altındaki veya 1,2’nin üzerindeki değerler anormal kabul edilebilir.

Tansiyon:

Sistolik: Erkekler için 190 mmHg’nin üzerinde veya kadınlar için 210 mmHg’nin üzerinde
Diyastolik: 105 mmHg’nin üzerinde

Tükenme Zamanı:

6 dakikanın altında

Cinsiyet Ayrımları
Erkekler kadınlara kıyasla genellikle daha yüksek VO2 Max ve watt çıkışına sahiptir.
Egzersiz sırasında kan basıncı gibi kardiyovasküler parametreler erkeklerde kadınlara göre daha yüksek olma eğilimindedir.

Yaşa Özel Değerler

  • Genç Yetişkinler (18-29):
    • VO2 Maks: Erkekler 43-52 mL/kg/dak, Kadınlar 33-42 mL/kg/dak
  • Orta Yaşlı Yetişkinler (30-49):
    • VO2 Max: Erkekler 35-44 mL/kg/dak, Kadınlar 27-36 mL/kg/dak
  • Yaşlı Yetişkinler (50-69):
    • VO2 Maks: Erkekler 25-34 mL/kg/dak, Kadınlar 21-30 mL/kg/dak

Yorum ve Sonuç
Ergometri parametrelerine ilişkin patolojik eşikler evrensel değildir ve yaş, cinsiyet ve bireysel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Anormal sonuçlar, genellikle daha özel testlerle daha ileri değerlendirme yapılmasını gerektirir.

Tarih

Ergometri, insanın fiziksel performansının ölçülmesi ve sayısallaştırılmasıdır. Yüzyıllardır var olan bir disiplindir ancak son yıllarda bilim insanları ve sporcular insan performansını daha iyi anlamaya ve geliştirmeye çalıştıkça giderek daha önemli hale gelmiştir.

İlk kez 19. yüzyılda insanların enerji çıktısını ölçmekle ilgilenen Alman fizyolog Ernst Weber tarafından icat edildi.

Weber’in çalışması, bisiklet pedalı çeviren veya kolu çeviren bir kişinin yaptığı işi ölçmek için kullanılabilecek basit cihazlar olan ilk ergometrelerin geliştirilmesine yol açtı. Bu ilk ergometreler çok hassas değildi ancak bugün kullanılan daha karmaşık ergometrelerin temelini attılar.

  1. yüzyılın başlarında ergometri klinik ortamlarda hastaların fiziksel uygunluğunu değerlendirmek için kullanılmaya başlandı. Ergometreler sporcular tarafından antrenman yapmak ve performanslarını geliştirmek için de kullanıldı.
  2. yüzyılın ortalarında elektroniğin gelişmesi, daha doğru ve gelişmiş ergometrelerin geliştirilmesine yol açtı. Bu yeni ergometreler kalp atış hızı, oksijen tüketimi ve laktat seviyeleri gibi çeşitli fizyolojik parametreleri ölçebilir.

1860’lar: İlk ergometreler Alman fizyolog Ernst Weber ve Carl Flügge tarafından geliştirildi.
1890’lar: Ergometreler askerlerin ve sporcuların fiziksel kondisyonunu değerlendirmek için kullanıldı.
1920’ler: Ergometreler klinik ortamlarda hastaların fiziksel uygunluğunu değerlendirmek için kullanıldı.
1950’ler: Çeşitli fizyolojik parametreleri ölçebilen elektronik ergometreler geliştirildi.
1960’lar: Ergometri egzersiz fizyolojisini incelemek ve yeni antrenman yöntemleri geliştirmek için kullanıldı.
1970’ler: Ergometreler fitness merkezlerinde yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
1980’lerden günümüze: Ergometri, sürekli olarak yeni tip ergometrelerin geliştirilmesiyle gelişmeye ve büyümeye devam ediyor.

Kaynak:

  1. Wasserman, K., Hansen, J. E., Sue, D. Y., Stringer, W. W., & Whipp, B. J. (2011). Principles of exercise testing and interpretation: including pathophysiology and clinical applications. Wolters kluwer.
  2. Skinner, J. S. (2005). Exercise testing and exercise prescription for special cases: theoretical basis and clinical application. Lippincott Williams & Wilkins.
  3. Shephard, R. J. (2000). Ergometry. In Physical Activity Assessments for Health-Related Research (pp. 283-303). Human Kinetics.
  4. Armstrong, N., & Welsman, J. R. (2007). The physical activity readiness questionnaire (PAR-Q+) and electronic physical activity readiness medical examination (ePARmed-X+). Health & Fitness Journal of Canada, 4(2), 3-23.
%d