Adını 1873 yılında satın alan Alman Mısır bilimci Georg Ebers’ten alan Ebers Papirüsü, antik Mısır’ın en eski ve en önemli tıbbi papirüslerinden biridir. MÖ 1550 civarında yazıldığına inanılmaktadır, ancak içerdiği bilgilerin çok daha öncesine ait olması muhtemeldir. Papirüs, eski Mısır tıbbi uygulamaları ve hastalık anlayışı hakkında paha biçilmez bir bilgi kaynağıdır.
Ebers Papirüsü 1873-1874 kışında Mısır’ın Luksor (Teb) kentinde eski eser tüccarı Edwin Smith tarafından keşfedilmiştir. Papirüsün eski bir Mısır heykelinin gizli bir bölmesinde bulunduğu bildirilse de, bu romantik köken hikayesi akademisyenler tarafından genellikle şüpheyle karşılanmaktadır.
Daha sonra 1874 yılında papirüs, bugün adını aldığı Alman Mısırbilimci Georg Ebers tarafından satın alındı. Georg Ebers 1875 yılında papirüsün tıpkıbasımını yayınlayarak papirüsü daha geniş bir bilimsel kitlenin erişimine açmıştır.
Bununla birlikte, Ebers Papirüsü’nün keşfinin kesin koşullarının çok net olmadığını ve yaygın olarak belgelenmediğini belirtmek önemlidir. Eski eserlerin 19. yüzyılın sonlarındaki ticareti ve satışı nedeniyle, birçok eser uygun belgeleme yapılmadan arkeolojik bağlamından çıkarılmıştır.
Ebers Papirüsü, çeşitli hastalıklar için yaklaşık 700 ilaç ve büyülü formül içeren, 20 metre uzunluğunda, 110 sayfalık kapsamlı bir parşömendir. Parşömen hiyeratik Mısır yazısıyla yazılmıştır ve eski Mısır tıbbına dair anlayışımızın önemli bir bölümünü temsil etmektedir.
Metin, aşağıdakiler de dahil olmak üzere geniş bir konu yelpazesini kapsamaktadır:
- Jinekoloji: Ebers Papirüsü, doğurganlık ve doğum gibi sorunlara yönelik çareler içeren bir kadın sağlığı bölümü içerir.
- Göz Hastalıkları: Göz hastalıkları ve yaralanmaları için çeşitli tedaviler ve çareler bulunmaktadır.
- Cilt ve Saç Hastalıkları: Ülser ve kızarıklık gibi cilt rahatsızlıklarının yanı sıra saç hastalıkları için de birçok ilaç bulunmaktadır.
- Sindirim Hastalıkları: Papirüs, mide ve bağırsak hastalıkları da dahil olmak üzere çeşitli sindirim rahatsızlıkları için tedavileri özetlemektedir.
- Cerrahi Hastalıklar: Papirüs, cerrahi müdahale gerektiren yaralanma ve durumlara yönelik tedavileri içermektedir.
- Üriner Sistem Hastalıkları: Papirüs, üriner sistemi etkileyen hastalıklar ve durumlar için çareler içerir.
- Bulaşıcı Hastalıklar: Papirüs aynı zamanda çeşitli bulaşıcı hastalıkları da kapsamakta, çareler ve tedaviler sunmaktadır.
- Akıl Sağlığı Bozuklukları: Papirüste depresyon ve bunama da dahil olmak üzere ruh sağlığı bozuklukları ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır.
- Kardiyovasküler Hastalıklar: Papirüs kalp hastalıkları ve kardiyovasküler sistemi etkileyen durumlar hakkında bilgi içerir.
- Diş Hastalıkları: Papirüs, çeşitli diş problemleri için tedaviler ve çareler sunmaktadır.
- Parazit Enfeksiyonları: Papirüs çeşitli parazit enfeksiyonları için tedaviler içerir.
Ebers Papirüsü aynı zamanda dolaşım sisteminin de anlaşıldığını göstermekte, kalbi kan akışının merkezi olarak tanımlamakta ve damarların vücudun tüm bölgelerine uzandığını belirtmektedir.
Papirüsün en önemli özelliklerinden biri de hastalıkların tedavisinde büyü ve tıbbın bir arada kullanılmasıdır. Sıklıkla fiziksel tedavilerin yanı sıra büyülü sözler de reçete ederek, ruhani ve fiziksel dünyaların iç içe geçtiğine dair eski Mısır inancını yansıtmaktadır.
Ebers Papirüsü, eski Mısır’daki tıbbi bilgi ve uygulamalara dair tarihsel anlayışımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Uygarlığın sağlık hizmetlerinin belirli yönlerinde ne kadar ileri olduğunu göstermekte ve aynı zamanda hastalık ve şifa ile ilgili kültürel ve ruhani inançları hakkında fikir vermektedir.
Kaynak:
- Ghalioungui, P., (1987) “The Ebers Papyrus: A New English Translation, Commentaries and Glossaries.” Cairo: Academy of Scientific Research and Technology.
- Ritner, R. K. (2000). “Innovation and tradition in the writings of the priests of Egypt.” In S. Israelit-Groll (Ed.), Pharaonic Egypt: The Bible and Christianity (pp. 79–94). Jerusalem: Magnes Press.
- Nunn, J. F. (2002). Ancient Egyptian Medicine. University of Oklahoma Press.
- Bryan CP. (1930). “The Papyrus Ebers.” London: Geoffrey Bles.
