- Normal olmayan nefes alış, solunum güçlüğü (bkz: Dis–pne)
- Bkz; Patolojik Nefes alış tipleri
- Dispne, kardiyorespiratuar hastalıklar için kardinal bir semptomdur.
Epidemiyoloji
- 9.484 katılımcının %27’si herhangi bir dispne bildirmiştir. Düşük riskli alt örneklemde (N=4.329), %16’sı bir miktar dispne bildirmiştir.
- Çok değişkenli analizlerde, tüm ortak değişkenler dispne ile ilişkilendirilmiş, ancak dispne varyasyonunun yalnızca %13’ü açıklanmıştır.
- Kadınlar erkeklere kıyasla daha fazla dispne bildirmiştir (odds oranı ≈ 2,1).
Sınıflandırma
Dispne fonksiyonel olarak aşağıdaki kategorilere ayrılabilir:
- Fiziksel stres ile ilişkisi
- Yüke bağlı (stres dispnesi)
- Strese bağımlı olmayan (İstirahat Dispnesi)
- Konumla ilişkisi
- Pozisyona bağlı (ortopne, platypnea)
- Pozisyona bağlı omayan
- Başlangıç tipi
- Aniden (akut)
- Yavaşça
New York Heart Association sınıflandırması:
1.sınıf⇒ Hastanın fiziksel aktivitelerinde kısıtlanma yoktur. dispne, angina pectoris, halsizlik ve Palpitasyon gözlemlenmez.
2.sınıf⇒ Hastanın fiziksel aktivitesinde az da olsa kısıtlama vardır.Sakin ve az yükün olduğu durumlarda şikayetsizdir. Yük artmaya başladıkça şikayetleri artar.
3.sınıf⇒ Hastanın gözle görülür şekilde fiziksel aktivitesi kısıtlıdır. Sakin dururken şikayetsizdir. Yükün artmasıyla kalp yetmezliği görülür.
4.sınıf⇒ Hastanın şikayetsiz hareket etmesi mümkün değildir.kalp yetmezliği ve angina pectoris sakinken bile belirtilerini gösterebilir.
Patofizyoloji
Akciğer kaynaklı;
- Restriktif ventilasyon bozukluğu; Akciğer fibrozisi, Zatürre, Akciğer ödemi, Eritem, operasyon
- obstruktif ventilasyon bozukluğu;
- Astım, Emfizem, KOAH, Mukoviszidoz
- Tümör
- Akciğer damarı hastalıkları; Emboli, pulmonal Hipertoni
- Plevra hastalıkları; Pnömotoraks, Plevra efüzyon.
- Bronşiyal astım, Bronşiyal karsinom.
- Atelektazi
- Karsinomatoz lenfanjiyoz
- Pulmoner amfizem
- Pulmoner fibroz,
- Kistik fibrozis
- Plevral mezotelyoma
- Akciğer iltihaplanması
- Trakeal stenoz
- Nefes alıp vermenin mekanik etki ile engellendiği hastalıklar;
- Üst solunum yolunun daralması; yabancı cisim, stenoz, tümör, Glottis ödemi
- Nöromusküler hastalıklar,
- Göğüs duvarı hastalıkları,
- Vücut ağırlığının fazla olması; obezite
Kalp hastalıkları;
- Koroner arter hastalığı,
- kalp yetmezliği.
- Kalp kapağı hastalıkları (örn. Mitral darlığı)
- Kalp kası iltihabı
- Miyokardiyal enfarktüs
- Perikardiyal efüzyon
İskelet kaynaklı
- Ankilozan spondilit
- Kifoskolyoz
- Toraks travması (örneğin kaburga kırığı veya çürük kaburga)
Nöromüsküler sebepler
- Amyotrofik Lateral skleroz
- Miyastenia Gravis
- Çocuk felci
- Nüks felci
- Tümör kaşeksi
Psikosomatik nedenler,
- Depresyon
- Stres sendromu
- Anksiyete bozuklukları
- Hamilelik,
- Kondisyonsuzluk.
- Metabolizma hastalıkları.
- Anemi,
- Asidoz
- Glottik ödem
- Guatr
- Sarkoidoz
- Güçlü ağrı
Dispnenin en yaygın nedeni nedir?
Dispne vakalarının çoğu astım, kalp yetmezliği ve miyokardiyal iskemi, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, interstisyel akciğer hastalığı, pnömoni veya psikojenik bozukluklardan kaynaklanır. Hastaların yaklaşık üçte birinde dispnenin etiyolojisi çok faktörlüdür.
Dispnenin 3 nedeni nedir?
Kısa süreli nefes darlığının en yaygın nedenleri şunlardır: Anksiyete bozuklukları. Astım. Akciğerlerinizde pulmoner emboli olarak bilinen bir kan pıhtısı.
Hangi hastalık dispneye neden olabilir?
Kronik dispne genellikle az sayıda nedenden birine bağlıdır: bronşiyal astım, KOAH, konjestif kalp yetmezliği, interstisyel akciğer hastalığı, pnömoni ve ruhsal bozukluklar (örn. anksiyete bozuklukları, panik bozukluklar, somatizasyon bozuklukları)
Nefes darlığının geçmesi ne kadar sürer?
Yorucu bir aktiviteden sonra 1 veya 2 dakika sürebilir. Ya da Ulusal Sağlık Servisi’ne göre daha uzun süre devam eden kronik bir semptom olabilir. Hafif vakalarda, ciğerlerinize yeterince hava girmiyormuş gibi hissedebilirsiniz
Klinik
Dispne subjektif bir semptom olduğundan, dispnenin şiddeti sadece hastanın katılımı ile değerlendirilebilir. Dispne sınıflandırması ile ilgilenen ölçek yöntemleri Borg ölçeği, ATS ölçeği ve UCSD-SOB’dir.
- istirahatte nefes darlığı.
- Azaltılmış bilinç,
- ajitasyon
- veya kafa karışıklığı
- Göğüste rahatsızlık veya kalbinizin çarptığı, çarptığı veya bir anlığına durduğu hissi (çarpıntı)
- Kilo kaybı.
Bir kişide nefes darlığı olduğunu nasıl anlarsınız?
Bir kişinin dispne yaşadığına dair işaretler şunları içerir:
- efordan sonra nefes darlığı.
- zor nefes alma.
- göğüste sıkışma.
- hızlı, sığ nefes alma.
- Boğulma veya boğulma hissi.
- kalp çarpıntısı.
- hırıltılı solunum.
- öksürme.
Teşhis
- Anamnez( Nerde, nasıl, ne zaman ve tetikleyen faktörler(vücüt etkinliği ve durumu v.b.), önceki hastalıklar, kullanılan ilaçlar.
- Fiziksel muayene: Nefes frekansı ve tipi, nefes sesleri, dolaşım sistemi(nabız, kan basıncı, solgunluk, zyanose), kalp(büyüklüğü, düzenliliği, sesi)
- EKG
- Thoraks röntgeni
- Kan sayımı; BB, CK, CK-MB, TNT, D-Dimer, İltihap parametreleri.
- Ekokardiografi
- Akciğer fonksiyonu bozukluğu: Kan gazı analizi, Spirometri, Bodyplethysmography
- Nabız oksimetresi
- Mediastinoskopi
- BT: (Spiral-, HR-BT)
- Bronkoskopi
Tedavi
Şiddetli ve uzun süreli nefes darlığınız varsa, bir masaya oturmalı ve üst bedeninizi üst üste yerleştirilmiş iki yastığın üzerine koymalısınız. Bir fizyoterapistin rehberliğinde spesifik astım eğitim kurslarında uygulanabilecek birçok başka nefes alma pozisyonu vardır.
Dispneyi ne rahatlatabilir?
Steroidler ve bronkodilatörler
Bunlar genellikle akciğerlerin hava yollarındaki iltihaplanmayı ve spazmı azaltmaya yardımcı olmak için kullanılan ilaç türleridir ve bu da nefes darlığını azaltmaya yardımcı olur.
Birisi nefes darlığı çektiğinde yapılması gereken ilk şey nedir?
Bir kişi nefes almakta güçlük çekiyorsa, hemen 112’i veya yerel acil durum numaranızı arayın, ardından: Kişinin hava yolunu, solunumunu ve nabzını kontrol edin. Gerekirse kalp masajına başlayın. Sıkı giysileri gevşetin.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.