ASA – American Society of Anesthesiologists, perioperatif riski tahmin etmek için çoğu anesteziyoloji kliniği tarafından kullanılan yaygın bir sınıflandırmadır.

• 1940-41’de ASA, üç doktordan (Meyer Saklad, Emery Rovenstine ve Ivan Taylor) oluşan bir komiteden, anestezide istatistiksel verilerin toplanması ve tablolanması için her koşulda uygulanabilecek bir sistemi incelemesini, denemesini ve bir sistem geliştirmesini istedi. Bu çaba, herhangi bir tıp uzmanlığı tarafından riski sınıflandıran ilk çabadır. Görevleri operatif risk için öngörücüleri belirlemek olsa da, bu görevi planlaması imkansız olduğu için çabucak reddetti.
• Önerdikleri ölçek, cerrahi prosedürü veya cerrahi sonucu etkileyebilecek diğer faktörleri değil, yalnızca hastanın ameliyat öncesi durumuna yönelikti. Ülkenin her yerinden anesteziyologların kendi ‘ortak terminolojilerini’ benimseyerek, sonuçları ‘ameliyat prosedürü ve hastanın ameliyat öncesi durumu’ ile karşılaştırarak morbidite ve mortalitenin istatistiksel karşılaştırmalarını mümkün kılacaklarını umdular.
• Sağlıklı bir kişiden (sınıf 1), yaşamı tehdit eden aşırı sistemik bir bozukluğa (sınıf 4) kadar değişen altı puanlık bir ölçek tanımladılar. Ölçeğinin ilk dört noktası kabaca, ilk kez 1963’te yayınlanan bugünün ASA sınıfları 1-4’e karşılık gelir. Orijinal yazarlar, aksi takdirde ilk iki sınıfta (sınıf 5) veya ikinci ikisinde (sınıf 6) kodlanacak olan acil durumları kapsayan iki sınıf içeriyordu. Mevcut sınıflandırmanın 1963 yayınına kadar, iki değişiklik yapıldı. İlk olarak, önceki 5. ve 6. sınıflar çıkarıldı ve ameliyatla veya ameliyatsız 24 saat hayatta kalması beklenmeyen can çekişen kişiler için yeni bir 5. sınıf eklendi. İkinci olarak, diğer sınıfların ‘E’ değiştiricisi yerine acil durumlar için ayrı sınıflar kaldırıldı.
• Altıncı sınıf artık beyin ölümü ilan edilen organ bağışçıları için kullanılıyor. Saklad, tek biçimliliği teşvik etmek amacıyla her hasta sınıfından örnekler verdi. Ne yazık ki, ASA daha sonra her bir kategoriyi hasta örnekleriyle tanımlamadı ve bu nedenle aslında kafa karışıklığını artırdı.

ASA fiziksel durum sınıflandırma sistemi olarak da bilinen ASA skoru, anestezi öncesinde hastaların genel fiziksel sağlığını ve komorbiditelerini değerlendirmek için yaygın olarak kullanılan bir sistemdir. American Society of Anesthesiologists (ASA) tarafından geliştirilmiştir ve 60 yılı aşkın süredir kullanılmaktadır. ASA skorunun amacı, uygun anestezi yönetiminin belirlenmesine ve anestezi ve ameliyatla ilişkili riskin öngörülmesine yardımcı olan, hastaları tıbbi durumlarına göre kategorize etmenin standart bir yolunu sağlamaktır.

Sınıflandırma

ASA skoru, ASA 1’den ASA 6’ya kadar değişen altı sınıflandırma kategorisinden oluşur; ASA 1 en az şiddetli ve ASA 6 en şiddetli olanıdır. İşte farklı ASA sınıflandırmalarının bir dökümü:

ASA 1: Herhangi bir sistemik hastalığı olmayan sağlıklı hasta. Hastanın hiçbir risk faktörü yoktur veya minimum düzeydedir ve fiziksel durumunun mükemmel olduğu kabul edilir.

ASA 2: Hafif sistemik hastalığı olan hasta. Bu kategori kontrollü hipertansiyonu, iyi yönetilen diyabeti, hafif astımı veya hafif obezitesi olan hastaları içerir. Bu hastalarda anestezi ve ameliyatla ilişkili riskte hafif bir artış vardır.

ASA 3: Ciddi sistemik hastalığı olan hasta. Bu kategori, kötü kontrol edilen hipertansiyon, orta derecede kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya stabil anjina gibi daha önemli sağlık sorunları olan hastaları içerir. Bu hastalar anestezi ve cerrahi ile ilişkili orta derecede riske sahiptir.

ASA 4: Hayatı sürekli tehdit eden ciddi sistemik hastalığı olan hasta. Bu kategori kararsız anjina, dekompanse kalp yetmezliği veya ciddi kontrolsüz KOAH gibi durumları olan hastaları içerir. Bu hastalar anestezi ve cerrahi ile ilişkili yüksek riske sahiptir.

ASA 5: Ameliyat olmadan hayatta kalması beklenmeyen moribund hasta. Bu kategori kritik derecede hasta olan ve hayati tehlikesi bulunan hastaları içerir. Ameliyat, hastanın hayatını kurtarmak için son çare olarak gerçekleştirilir.

ASA 6: Organları bağış amacıyla alınan beyin ölümü gerçekleşmiş hasta.

ASA skoru, anestezi sağlayıcılarının hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmesine ve anestezi yönetimini buna göre uyarlamasına yardımcı olur. Hastanın durumunun iletişimi ve dokümantasyonu için ortak bir dil sağlar, karar verme ve risk sınıflandırmasına yardımcı olur. ASA skoru ameliyat öncesi değerlendirmede önemli bir araçtır ve anestezi ve ameliyat sırasında hasta güvenliğini sağlar.

ASA skorunun perioperatif riskin tek belirleyicisi olmadığını ve yaş, fonksiyonel durum ve spesifik cerrahi hususlar gibi diğer faktörlerin de bir hastanın genel risk profilinin belirlenmesinde rol oynadığını belirtmek gerekir. Skor genel bir kılavuzdur ve diğer klinik bilgiler ve anestezi ekibinin uzmanlığı ile birlikte yorumlanmalıdır.