Arteria facialis olarak da bilinen fasiyal arter, dış karotid arterden çıkan ve yüzdeki yapılara kan sağlayan bir arterdir. Fasiyal arterle ilgili bazı klinik özellikler ve dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıda verilmiştir:

Fasiyal arter, dış karotid arterin oldukça kıvrımlı bir dalıdır. (Bkz; Arteria) (Bkz; facialis)

Anatomi

Fasiyal arter, trigonum caroticum’daki lingual arterin çıkışının biraz üzerinde dış karotid arterden kaynaklanır. Çıkan mandibular ramusun medialinde, kraniyal ve rostral olarak oblik olarak uzanır, digastrik ve stilohyoid kasların altından geçer.

İlerledikçe, submandibular bezin (mandibular bez) arka yüzeyindeki bir çöküntüden geçer ve daha sonra mandibula gövdesini geride bırakarak masseter kasının anteroinferior sınırı boyunca yukarı doğru döner. Yanağa ulaştığında, ağız köşesine doğru bukkal boşlukta enine ileri hareket eder ve daha sonra burnun lateraline doğru yükselir. Gözün medial köşesinde açısal arter olarak biter.

Dallar

Seyri ve Dalları: Fasiyal arter kıvrımlı bir seyre sahiptir. Mandibulayı geçer ve burun kenarı boyunca gözün medial açısına doğru yükselir. Seyri boyunca yüz kaslarını, ağız ve burun boşluklarını ve yüz bölgelerini beslemek için birçok dal verir.

Servikal Dallar

• Arteria palatina ascendens
• Ramus tonsillaris
• Rami glandulares
• Arteria submentalis
• Rami musculares

Yüz dalları

• Arteria labialis inferior
• Arteria labialis superior
• Arteria nasalis lateralis
• Arteria angularis
• Rami musculares

Yüz Arterinin Beslediği Kaslar ve Yapılar

Yüz arteri, yüzdeki çok sayıda kas ve yapıyı besler:

• Yüz Kasları: Yüz arteri, orbicularis oris, buccinator, zygomaticus major ve minor gibi yüz ifadesi kasları ve diğerleri dahil olmak üzere çeşitli yüz kaslarını besleyen dallar verir.
• Farenks ve Yumuşak Damak: Fasiyal arterin çıkan palatin ve tonsiller dalları farenks ve yumuşak damağın bazı kısımlarını besler.
• Ağız Boşluğu: Fasiyal arterin submental dalı mylohyoid ve digastrik kasların yanı sıra ağız tabanını da besler.
• Burun Boşluğu: Lateral nazal dal ve septal dal burun boşluğunun bazı kısımlarını besler.

Diğer Yapılarla İlişkisi

• Tükürük Bezleri: Yüz atardamarı submandibular tükürük bezi ile yakından ilişkilidir. Yüze çıkmadan önce bu bezin alt sınırı etrafında kancalanır.
• Yüz Damarı: Yüz atardamarı yüz toplardamarının derinliklerinde yer alır. O da yüz damarı gibi kıvrımlıdır ancak daha dikey bir seyir izler.
• Yüz Siniri: Yüz atardamarı, yüz sinirinin dallarının derininde uzanır.
• Mandibula: Fasiyal arter, masseter kasının anteroinferior açısında mandibulayı geçer ve nabzı bu konumda hissedilebilir.

Fasiyal arter, beslediği kaslar ve çevresindeki diğer yapılar arasındaki ilişkilerin kapsamlı bir şekilde anlaşılması, bu bölgede cerrahi müdahalelerde veya diğer tıbbi prosedürlerde yer alan profesyoneller için çok önemlidir.

Klinik

• Nabız: Fasiyal arterin nabzı, mandibulanın alt kenarını geçtiği yerde hissedilebilir, bu da mandibula açısının yaklaşık bir parmak genişliği önüdür. Bu palpasyon, belirli durumlarda hastanın nabzını değerlendirmede klinik olarak yararlı olabilir.
• Klinik Önemi: Yüz arteri yüzeysel konumu nedeniyle yaralanma bölgesi olabilir. Arterin kıvrımlı yolu kasılmasına ve genişlemesine izin vererek onu yırtılmalardan veya avülsiyon yaralanmalarından bir miktar korur. Ancak kesilirse, esnekliği geri çekilmesine ve bol miktarda kanamasına neden olarak tıbbi müdahale gerektirebilir.
• Cerrahi Hususlar: Yüz arteri, rekonstrüktif ameliyatlar için yüz flepleri gibi çeşitli cerrahi prosedürler için önemlidir. Cerrahlar, özellikle parotis bezi cerrahisi veya boyun diseksiyonlarında cerrahi müdahaleler sırasında fasiyal arteri korumaya dikkat etmelidir.
• Varyasyonlar: Birçok kan damarında olduğu gibi, fasiyal arter de kökeni, seyri ve dallanma şekli gibi anatomik varyasyonlar gösterebilir. Bu olası varyasyonların bilinmesi, bu bölgede çalışan cerrahlar için hayati önem taşır.
• Anastomoz: Fasiyal arter, internal karotid arterin bir dalı olan oftalmik arterin dorsal nazal dalı ile anastomozlara sahiptir. Bu, dış ve iç karotis sistemleri arasında önemli bir bağlantı oluşturur. Eksternal karotid arter tıkanıklığı durumlarında bu anastomoz kollateral bir dolaşım yolu sağlayabilir.
• Anjiyografi: Yüz arteri, vücudunuzun kan damarlarını görüntülemek için X ışınlarını kullanan bir tür görüntüleme testi olan anjiyogram ile görüntülenebilir. Bu, yüz tümörleri veya vasküler malformasyonlar dahil olmak üzere çeşitli durumları teşhis etmek için kullanılabilir.

Unutmayın, yüz arterinin ayrıntılı bir şekilde anlaşılması, özellikle yüz ve boynu içeren ameliyatlar veya prosedürlerle ilgilenen birçok klinisyen için çok önemlidir.

Kaynak:

1. Standring S. (2016). Gray’s Anatomy (41st ed.). Churchill Livingstone. ISBN 9780702052309.
2. Sinnatamby CS, Last RJ. Last’s Anatomy, International Edition: Regional and Applied. Elsevier Health Sciences. 2011. ISBN 9780702048395.