Angina Pektoris, Latince kökenli ve “göğüs sıkışması” anlamına gelen tıbbi bir terimdir. Esas olarak kalp iskemisinden kaynaklanan spesifik bir tür torasik (göğüs) ağrısını tanımlar. İskemi, kalp kasını gerekli oksijenden mahrum bırakan kan akışının azalması anlamına gelir. Bu durumun sınıflandırmasını ve ciddiyetini anlamak hem hastalar hem de sağlık çalışanları için çok önemlidir. (bkz: Anjina ) (bkz: Pektoris)
İçindekiler
Nedenleri ve Mekanizması
Angina Pektoris’in başlıca nedeni kalpteki iskemidir. Daha basit bir ifadeyle kalp kası, genellikle atardamarların tıkanması veya daralması nedeniyle yetersiz oksijen alır. Bu, ateroskleroz, kan pıhtıları veya koroner arter spazmı gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Sınıflandırma
Kararlı ve Kararsız Angina
Stabil Angina
- Tahmin edilebilir ve efor veya stres sırasında ortaya çıkar.
- Dinlenme veya nitrogliserin gibi ilaçlarla rahatlar.
- Genellikle CCS Sınıf I ila III kapsamına girer.
Kararsız Angina
- Tahmin edilemez ve istirahat halinde ortaya çıkabilir.
- Daha yoğun ve daha uzun sürüyor.
- Kalp krizinden önce gelebilir.
- Genellikle CCS Derece IV ve Braunwald Sınıflandırması altında sınıflandırılır.
Kanada Kardiyovasküler Derneği (CCS),
Angina Pektoris’in şiddetini belirlemek için klinik olarak kullanılan bir sınıflandırma sistemi önermektedir. Her ne kadar bu sınıflandırma sisteminin detayları verilmemiş olsa da, anjina sıklık, süre ve tetikleyici faktörler gibi faktörler dikkate alınarak genel olarak çeşitli derecelere ayrılmaktadır. Bu dereceler sağlık profesyonellerinin en uygun tedavi yöntemine karar vermelerine ve hasta sonuçlarını tahmin etmelerine yardımcı olur.
Canadian Cardiovascular Society tarafından önerilen ve klinikte belirtinin şiddetini belirlemek için kullanılan sınıflandırma şöyledir;
- CCS Sınıf I
- Angina yalnızca yorucu veya uzun süreli fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkar.
- Fiziksel eforu azaltarak kolayca yönetilir ve kontrol edilir.
- CCS Sınıf II
- Angina, orta derecede efor veya duygusal stres sırasında ortaya çıkar.
- Günlük aktivitelerde hafif kısıtlamalar olsa da yine de idare edilebilir.
- CCS Sınıf III
- Angina, bazen yürüme gibi rutin aktiviteler sırasında bile çok az eforla ortaya çıkar.
- Günlük aktivitelerde önemli kısıtlamalar.
- CCS Sınıf IV
- Angina istirahat halinde veya minimum eforla ortaya çıkar.
- Semptomlar uzun süreli ve şiddetli olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
CCS sisteminde stabil anjina, ciddiyet ve tetikleyicilere bağlı olarak genellikle Derece I ila III’e girerken, Derece IV, istirahatte veya minimum eforla ortaya çıkması nedeniyle genellikle kararsız angina şekli olarak kabul edilir.
New York Kalp Derneği (NYHA)
Başlangıçta kalp yetmezliği için geliştirilmiş olsa da, bu sistem bazen anjinaya da uyarlanmaktadır.
- NYHA Sınıf I
- Semptom yok ve yürüme, merdiven çıkma gibi sıradan fiziksel aktivitelerde kısıtlama yok.
- NYHA Sınıf II
- Hafif semptomlar ve sıradan aktiviteler sırasında hafif kısıtlama.
- NYHA Sınıf III
- Hafif aktiviteler sırasında bile semptomlara bağlı olarak aktivitede belirgin kısıtlama.
- NYHA Sınıf IV
- Ciddi sınırlamalar; Dinlenirken bile semptomlar yaşarsınız.
NYHA sistemi anjina pektoris için daha az, kalp yetmezliği için daha fazla kullanılır. Bununla birlikte, anjinaya uyarlandığında Sınıf III ve IV, daha acil tıbbi müdahale gerektiren kararsız anjinaya karşılık gelebilir.
Braunwald Sınıflandırması
Bu sistem kararsız anjina için özel olarak tasarlanmıştır.
- A sınıfı
- Yeni başlayan veya artan ancak fiziksel aktiviteyle ilgisi olmayan semptomlar.
- B sınıfı
- İstirahat halinde ortaya çıkan ve 20 dakikadan uzun süren anjina.
- C Sınıfı
- Şiddetli ve kötüleşen yeni başlayan anjina, genellikle “kreşendo anjina” olarak anılır.
Bu sistem özellikle kararsız anjina için tasarlanmıştır ve süreye, şiddete ve ilaca verilen cevaba göre Sınıf A, B ve C’ye ayrılmıştır.
Teşhis
Belirtiler ve Tıbbi Geçmiş
İlk tanı genellikle hastanın tıbbi geçmişi ve semptomların tanımlanmasıyla başlar. Klasik semptomlar arasında kollara, boyna, çeneye veya sırta yayılabilen göğüs ağrısı bulunur.
Fiziksel Muayene
Anjina atakları arasında fiziksel bulgular normal olsa da doktorlar yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol düzeyleri gibi risk faktörlerini kontrol eder.
Teşhis Testleri
- Elektrokardiyogram (EKG): Acil bir EKG, anormal kalp ritimlerini ve iskemi alanlarını tespit edebilir.
- Stres Testi: Kalbin fiziksel efora verdiği tepkiyi ölçer.
- Koroner Anjiyografi: Tıkanıklıkları tespit etmek için koroner arterlerin görüntülerini sağlar.
Tedavi
Stabil Angina
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Diyet: Meyve, sebze ve yağsız protein açısından zengin, kalp açısından sağlıklı bir diyetin benimsenmesi.
Egzersiz: Sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından onaylanmış düzenli fiziksel aktivite.
İlaçlar
- Nitratlar: Anjina ağrısından hızlı rahatlama.
- Beta Blokerler: Kalp atış hızını düşürerek kalbin iş yükünü azaltır.
- Kalsiyum Kanal Blokerleri: Kan damarlarını rahatlatır ve genişletir.
- Statinler: Kolesterol düzeylerini düşürür.
Ameliyatsız İşlemler
Gelişmiş Harici Karşı Pulsasyon (EECP): Kalbe kan akışını artıran, invaziv olmayan bir prosedür.
Cerrahi işlemler
- Koroner Anjiyoplasti ve Stentleme: Daralmış arterleri açmak için.
- Koroner Arter Bypass Greftleme (CABG): Daha ciddi tıkanıklıklar için.
Kararsız Angina
Acil Hastaneye Yatış
Kararsız anjina, acil hastaneye kaldırılmayı gerektiren tıbbi bir acil durumdur.
İlaçlar
Antiplatelet Ajanlar: Kan pıhtılarını önlemek için aspirin veya klopidogrel gibi.
Antikoagülanlar: Pıhtılaşmayı daha da önlemek için heparin gibi.
Teşhis Testleri
Koroner Anjiyografi: Arter tıkanıklığının boyutunu belirlemek için.
Cerrahi işlemler
- Koroner Anjiyoplasti ve Stentleme: Genellikle acil bir prosedür olarak yapılır.
- Koroner Arter Bypass Greftleme (CABG): Anjiyoplasti mümkün değilse veya başarısızsa.
Tarih
Antik Çağlardan Orta Çağ Dönemine
Anjinayı andıran semptomlar ilk olarak eski Mısır metinlerinde ve Hipokrat gibi eski Yunan hekimleri tarafından tanımlanmıştı. Ancak bu açıklamalar kapsamlı bir anlayıştan yoksundu ve sıklıkla “ruhlara” veya “mizahlara” atfedildi.
18. Yüzyıl: Terim Bulundu
İngiliz doktor William Heberden’in 1772’de “anjina pektoris” terimini icat ettiğine inanılır. Kendisi, Kraliyet Hekimler Koleji’ne bu durumun semptomlarını ve başlangıcını anlatan bir makale sundu. Bu, anjinayı tıp sözlüğüne getiren çok önemli bir andı.
19. Yüzyıl: Kalp Hastalıklarıyla Bağlantılar
yüzyılda Jean-Nicolas Corvisart ve Théophile Laënnec gibi patologlar anjini altta yatan kalp hastalığıyla, özellikle de koroner arter hastalığıyla ilişkilendirmeye başladılar.
20. Yüzyılın Başı: Elektrokardiyografi
1903 yılında Willem Einthoven tarafından elektrokardiyogramın (EKG) icadı, anjina ve diğer kalp rahatsızlıklarının tanısında devrim yarattı. Anjina ile ilişkili kalpteki elektriksel değişiklikleri belirlemek mümkün hale geldi.
20. Yüzyıl Ortası: Koroner Anjiyografi
1958 yılında kardiyolog Mason Sones, istemeden ilk koroner anjiyografiyi gerçekleştirdi. Bu teknik, doktorların koroner arterleri görselleştirmesine olanak tanıdı ve anjina pektorisin anlaşılmasını ve tedavisini önemli ölçüde geliştirdi.
20. Yüzyılın Sonları: İlaçlar ve Ameliyatlar
Nitratlar, beta blokerler ve kalsiyum kanal blokerleri gibi ilaçların geliştirilmesi, stabil anjina tedavisini önemli ölçüde iyileştirdi. Koroner arter baypas greftleme (CABG) ve anjiyoplasti ciddi vakalar için standart cerrahi prosedürler haline geldi.
21. Yüzyıl: Gelişmiş Görüntüleme ve Kişiselleştirilmiş Tıp
Çok kesitli BT anjiyografi ve MRI gibi teknolojik gelişmeler tanıyı daha da iyileştirmiştir. Odak noktası aynı zamanda kişiselleştirilmiş ilaçlara ve anjinayı tedavi etmek için minimal invaziv prosedürlere de kaymıştır.
Kaynak:
- Fihn, S. D., Gardin, J. M., Abrams, J., Berra, K., Blankenship, J. C., Dallas, A. P., … & Smith, S. C. (2012). 2012 ACCF/AHA/ACP/AATS/PCNA/SCAI/STS guideline for the diagnosis and management of patients with stable ischemic heart disease. Journal of the American College of Cardiology, 60(24), e44-e164.
- Hamm, C. W., Bassand, J. P., Agewall, S., Bax, J., Boersma, E., Bueno, H., … & Vranckx, P. (2011). ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation. European Heart Journal, 32(23), 2999-3054.
- Fox, K., Garcia, M. A., Ardissino, D., Buszman, P., Camici, P. G., Crea, F., … & Juanatey, J. R. (2006). Guidelines on the management of stable angina pectoris. European Heart Journal, 27(11), 1341-1381.
- Amsterdam, E. A., Wenger, N. K., Brindis, R. G., Casey, D. E., Ganiats, T. G., Holmes, D. R., … & Zidar, J. P. (2014). 2014 AHA/ACC guideline for the management of patients with non–ST-elevation acute coronary syndromes. Journal of the American College of Cardiology, 64(24), e139-e228.
- Gibbons, R. J., Chatterjee, K., Daley, J., Douglas, J. S., Fihn, S. D., Gardin, J. M., … & O’Rourke, R. A. (1999). ACC/AHA/ACP–ASIM Guidelines for the Management of Patients With Chronic Stable Angina. Journal of the American College of Cardiology, 33(7), 2092-2197.
- Braunwald, E., Antman, E. M., Beasley, J. W., Califf, R. M., Cheitlin, M. D., Hochman, J. S., … & Théroux, P. (2000). ACC/AHA Guidelines for the Management of Patients With Unstable Angina and Non–ST-Segment Elevation Myocardial Infarction. Journal of the American College of Cardiology, 36(3), 970-1062.
- Heberden, W. (1772). Some Account of a Disorder of the Breast. Medical Transactions of the Royal College of Physicians, 2, 59-67.
- Einthoven, W. (1903). Un nouveau galvanomètre. Archives Internationales de Physiologie, 4, 132–164.
- Sones, F. M., & Shirey, E. K. (1959). Cine coronary arteriography. Modern concepts of cardiovascular disease, 28(11), 725-738.
